ابن طرارا
| ابن طرارا | |
|---|---|
| زادروز |
نهروان ح 303ش |
| درگذشت | نهروان 390ق |
| محل زندگی | عراق |
| ملیت | عرب |
| شغل و تخصص اصلی | فقیه |
| شغل و تخصص های دیگر | شاعر، لغوی و قاضی |
| آثار | الجلیس الصالح الکافی و الانیس الناصح الشافی |
| گروه مقاله | دین اسلام |
ابن طرارا (نهروان ح 303- همانجا 390ق) Ebn-e Tarara
ابوالفرج معافی بن زکریا بن یحیی جریری نهروانی، معروف به ابن طرارا؛ شاعر، لغوی، قاضی و فقیه عرب. در منابع از او به نامهای ابن اطراز و ابن طراره نیز یاد کردهاند. ابن اثیر میگوید که از خویشان ابوجعفر محمد بن جریر طبری بود، اما دیگران میگویند که چون بر مذهب طبری میرفته به او نسبتهای طبری و جریری دادهاند. بیگمان در مجالس درس طبری در بغداد حضور نداشته، چرا که در زمان درگذشت طبری کمتر از 7 سال داشته است. معافی گسترندۀ اندیشههای فقهی و کلامی طبری در مرکز جهان اسلام بود. پیش از دوازده سالگی در بغداد به فراگیری دانش روی آورد. ابن طرارا افزون بر شمار فراوانی از احادیث شیعه که در مناقب ائمۀ شیعه (ع) روایت کرده و در کتب احادیث شیعه و سنی از آنها نقل شده، در کتب امامیه احادیثی به روایت از وی آمده که نشان میدهد او گرایش فراوان به مذهب شیعه داشته است. معافی از ابوالقاسم عبدالله بن محمد بغوی، ابوبکر عبدالله بن ابیداود سجستانی، ابومحمد یحیی بن محمد بن صاعد، قاضی محاملی، محمد بن احمد بن ابی الثلج، محمد بن همام اسکافی و احمد بن محمد بن سعید بن عُقده حدیث شنید و قاضی ابوالطیب طبری، ابوالقاسم عبیدالله ازهری، احمد بن علی توزّی و احمد بن عمر بن روح نهروانی از کسانی بودند که از او روایت میکردند. ابنطرارا در قرائت قرآن نیز دست داشت، اما در این کار پرآوازه نبود. او در علم فقه از مهمترین مروجان فقه محمد بن جریر طبری به شمار میآید و شاید پس از طبری بزرگترین مؤلف در فقه جریری است.
از آثارش: الجلیس الصالح الکافی و الانیس الناصح الشافی، در صد مجلس که به کوشش محمد مرسی خولی به چاپ رسیده است (بیروت 1981- 1983م)؛ شرح کتاب الجرمی در نحو؛ البیان الموجز عن علوم القرآن المعجز، دربارۀ علل قراآت و تفصیل دربارۀ وجوه آنها. با این که ابن ندیم میگوید که ابنطرارا بیش از پنجاه اثر در فقه، کلام و نحو تألیف کرده بود، اما از او مگر همان الجلیس... و یک جزء حدیث در چهار برگ که در کتابخانۀ ظاهریه (دمشق) نگهداری میشود چیزی برجا نمانده است.