اخلاق نیکوماخسی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اخلاق نیکوماخُسی (Ethica Nikomakeia)

کتابی در فلسفۀ اخلاق، تألیف ارسطو، به زبان یونانی قدیم. اخلاق نیکوماخسی در ده دفتر کامل‌ترین اثر ارسطو در فلسفۀ اخلاق است. نیکوماخُس، پسر ارسطو، نوشته‌های پدرش را درباب اخلاق گرد آورد و به نام خود منتشر کرد. ارسطو بر آن است که غایت هرگونه فعالیت انسانی «خیر» است. برخی غایات نسبی‌اند چون مبنای رسیدن به غایت مطلق، خیرِ اعلا، قرار می‌گیرند. ارسطو میان فضایل اخلاقی (فضایل حاصله از قوای شوقیه و به نیروی عادت) و فضایل عقلانی (فضایل حاصله از فعالیت اخلاقی که با آموزش به دست می‌توان آورد) تمایز می‌نهد. دفتر دوم به تعریف فضایل اخلاقی اختصاص یافته است. مؤلف در دفتر سوم به تعریف حیث ارادی و ناارادی افعال و تأملاتِ پیش از انجام اعمال می‌پردازد. فصل چهارم به توصیف فضایل خاص اخلاقی اختصاص یافته است و دفتر پنجم بررسی‌ای است یک‌سر درباب عدالت. موضوع فصل ششم فضایل عقلانی است که پیش‌تر بدان اشارتی رفته بود. پنج فضیلت عقلانی برشمردۀ ارسطو عبارت‌اند از دانش، هنر، حزم، عقل، و حکمت. بحث افراط و لذت موضوع فصل هفتم است که در واقع مقدمه‌ای است بر بحث لذت در فصل دهم. فصل‌های هشتم و نهم درباب دوستی و محبت است. اخلاق نیکوماخسی را عالی‌ترین بیان اخلاق یونانی دانسته‌اند. این کتاب به فارسی ترجمه شده است.