امان الله جهانبانی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۶ مهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۰۷:۱۸ توسط Shahraabi (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)
امان الله جهانبانی

امان الله جهانبانی (اراک 1274- تهران 1353ش)

از شاهزادگان قاجار. دولتمرد و سناتور دوره پهلوی و از فرماندهان ارتش شاهنشاهی.

او فرزند امان الله میرزا معروف به ضیاءالدوله بود.

از ده سالگی، او را برای تحصيلات مقدماتی به روسيه فرستادند و تحصيل‌کردۀ مدرسۀ نظامی پترزبورگ است.

در زمان شروع جنگ جهانی اول، به ايران برگشت و با درجۀ سروان در قزاق‌خانه مشغول خدمت شد و مدتی رييس توپخانه آترياد كرمانشاه بود.

در 1296ش مجدداً برای تحصيلات تکمیلی به روسيه رفت و دورۀ دانشگاه جنگ روسيه را به پايان برد و همزمان با كودتای سوم اسفند 1299ش به ايران بازگشت و در كودتا سهيم بود. در آن زمان، درجه سرهنگی داشت.

در 1314ش رئيس دانشگاه جنگ و در اسفند همان سال، رئيس اداره كل صنعت شد.

در اواسط سال 1316ش بنا به علل نامشخصی، مغضوب رضا شاه و از رياست اداره كل صنعت بركنار شد. او مدتی در زندان قصر بود و پس از يک سال از زندان آزاد، خلع درجه و از ارتش اخراج شد.

اما پس از استعفای رضاشاه، از او اعادۀ حيثيت شد و با درجۀ قبلی به خدمت بازگشت و در كابينۀ فروغی وزير كشور و وزير راه شد.

در كابينه سهيلی، او وزير جنگ بود. امان الله جهانبانی تا آخر عمرش، پنج دوره پشت سر هم سناتور بود.

نادر جهانبانی و خسرو جهانبانی، كه با شهناز پهلوی ازدواج كرد، از جمله پسرانش هستند. (از دو ازدواج)

از جمله كتاب‌های اوست: مرزهای ايران و شوروی؛ بلوچستان و مرزهای آن؛ ‌سرباز ايرانی و مفهوم آب و خاک.

آرامگاهش در امامزاده ابوطالب در رباط كريم است.