انانک

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اَنانْک (Ananke)
در اخترشناسی، قمر کوچک سیارۀ مشتری و سیزدهمین قمر شناخته شده از سمت این سیاره. هر ۶۳۱ روز زمینی یک‌بار مشتری را در ارتفاع متوسط ۲۱.۲ میلیون کیلومتری دور می‌زند. مدار آن بیضی‌شکل، و ۳۰ درجه نسبت به استوای مشتری مایل است. اَنانک دارای مدار رجوعی[۱] است، به این معنا که از منظر قطب شمال مشتری، مسیر حرکت آن ساعتگرد[۲] است. بیشتر قمرها و سیاره‌های منظومۀ خورشیدی، ازجمله دوازده قمر داخلی مشتری، وقتی از قطب شمال جسمی دیده می‌شوند که بر گرد آن مدار می‌پیمایند، پادساعتگرد[۳] حرکت می‌کنند. انانک حدود ۳۰ کیلومتر قطر دارد، از این‌رو می‌توان آن را به‌راحتی در یک دهانۀ متوسط قمر زمین (ماه) جا داد. از ترکیب یا ساختار درونی اَنانک چندان اطلاعی نداریم، اما چگالی آن نشان می‌دهد که بیشتر سنگی است تا یخی. اَنانک در بین چهار قمر با چگالی و مدارهای مشابه بر گرد مشتری، داخلی‌ترین است. این چهار قمر از آن‌رو که نام انگلیسی‌شان به حرف e ختم می‌شود، به قمرهای e معروف‌اند. بنابه نظر اخترشناسان، قمرهای e در ابتدا، حدود ۴ میلیارد سال پیش، به‌صورت سیارکی بر گرد خورشید مدارپیمایی می‌کردند. این سیارک با عبور از میان ابر چگالی شامل غبار، که مشتری را احاطه کرده بود، با ذرات داخل اَبر برخورد کرد. این برخورد حرکت سیارک را کُند، و آن را تکه‌تکه کرد. حرکت چهار قطعۀ بزرگ‌تر به حدی کُند شد که بر اثر گرانش مشتری گیراندازی شدند و قمرهای e را تشکیل دادند. انانک را اخترشناس امریکایی، سِت نیکلسون[۴]، در ۱۹۵۱ کشف کرد. نام این قمر از شخصیت اسطوره‌ای یونان اخذ شده است که همدم زئوس و مادر آدراستیا بوده.



  1. retrograde orbit
  2. clockwise
  3. counter clockwise
  4. Seth Nicholson