انجامه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۲۴ ژوئیهٔ ۲۰۱۹، ساعت ۰۵:۲۳ توسط DaneshGostar (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - '\\1' به '<!--1')
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

اَنْجامِه
(یا: ترقیمه؛ خاتمة‌الکتاب) اصطلاحی در نسخه‌شناسی. در نسخه‌های خطی یا کتاب‌های چاپ سنگی و قدیمی چند سطر پایانی کتاب را گویند که در آن کاتب پایان یافتن کتابت و تاریخ آن و نام و نشانِ کتاب و مؤلف و مکان کتابت را ذکر می‌کند. کهن‌ترین نسخۀ موجود در زبان فارسی که انجامه دارد، لغت فرس از اسدی طوسی، شاعر قرن ۵ق، است. انجامه معمولاً به‌صورت مثلثی در پایان یا کج در کنار متن، و متفاوت با سطربندی متن نوشته می‌شد. بررسی دقیق انجامه در تشخیص زمان و مکان تألیف یا کتابت نسخه و کسب بسیاری اطلاعات دیگر کمک می‌کند و به‌سبب همین اهمیت، گاه برای کهن جلوه‌دادن نسخه انجامه‌های جعلی می‌سازند. با توسعۀ صنعت نشر و بهره‌گیری از حروف چاپی و ثبت مشخصات کتاب در صفحۀ شناسنامه و صحنۀ عنوان انجامه منسوخ شده و به‌ندرت در پایان کتاب چاپی انجامه آورده می‌شود.