ایل ارسلان، ابوالفتح (حک: ۵۵۱ـ۵۶۷ق)

ایل‌ اَرسلان‌، ابوالفتح (حک: ۵۵۱ـ۵۶۷ق)

از پادشاهان خوارزم. بعد از درگذشت پدرش، آتِسْز، جانشین وی شد. در آغاز برای تثبیت قدرتش برادر خود، سلیمان‌شاه، را کور و عمویش را کشت و با سلطان‌سنجر سلجوقی از در اطاعت درآمد. بعد از درگذشت سنجر (۵۵۲ق)، سلطان‌محمود سلجوقی نیز ایل ارسلان را به رسمیت شناخت. وی در ۵۵۳ق به ماوراءالنّهر لشکر کشید و بخارا و سمرقند را تصرّف کرد. در ۵۵۸ق، بر سر تصرّف خراسان با امیرمؤید آی‌آبه، از غلامان و سرداران سلجوقی، اختلاف پیدا کرد و نیشابور را محاصره کرد، لیکن به تصرّف آن‌جا موفق نشد و پس از صلح با مؤید آی‌آبه به خوارزم برگشت. در سال‌های پایانی عمر، قَراختاییان به خوارزم حمله کردند و سپاه وی را شکست دادند. اندکی بعد از این شکست، ایل ارسلان درگذشت. او را مردی دادگر خوانده‌اند که در سیاست داخلی، از تحریک مخالفان خودداری می‌کرد.