ایوان فرهاد، گوردخمه
اِیوان فرهاد، گوردخمه
(یا: بام فرهاد گور) دخمه‌ای باستانی در دل کوهی به نام سنگر در ۷کیلومتری شهر ماکو واقع در استان آذربایجان غربی. این گوردخمه متعلق به هزارۀ اول پیش از میلاد و اثری اوراتویی است. شکل و ابعاد این گوردخمه همانند مقبره‌های صخر‌ه‌ای وان در ترکیه است. برای رسیدن به ورودی این دخمه باید از ۳۰ پله سنگی گذر کرد. ورودی از سنگ طبیعی و دارای سقفی طاق‌مانند است. این دخمه سه اتاق دارد. پس از ورودی دخمه اتاق بزرگی به ابعاد ۸۵/۳ × ۳/۵ وجود دارد که اتاق‌های دیگر به آن مرتبط‌اند. این اتاق بزرگ‌ترین فضای تالار است. تالار مستطیلی شکل است و در ضلع سمت چپ ورودی اتاق‌هایی که محل جسد بوده‌اند ساخته شده‌اند. ورودی این اتاق‌ها با ورودی اصلی هماهنگ است. در ضلع مقابل ورودی پس‌رفتگی مشاهده می‌شود و در داخل آن آثاری از حجّاری به شکل طاقچه‌ای هلالی و کم‌عمق وجود دارد. جلوِ این پس‌رفتگی در کف، گودال کوچکی وجود داشته که ریزش شن آن را پر کرده است. سه طاقچه با قوس هلالی در ضلع دیگر تالار و روبه‌روی اتاق‌ها وجود دارد. یکی از طاقچه‌ها از دوتای دیگر بزرگ‌تر است. تفاوت ورودی‌های اتاق‌ها با ورودی اصلی در قاب هم‌شکلی است که پیرامون آن‌ها را فراگرفته است در هیچ کدام از اتاق‌ها آثاری تزیینی دیده نمی‌شود؛ فقط در یکی از آن‌ها طاقچه‌ای کوچک با قوس هلالی وجود دارد. در ساخت این مقبره دقت فراوانی در کار بوده و صاف‌بودن سطوح مقبره بیانگر دقت در حفاری‌های انجام‌شده در زمان ساخت بناست.