بافت پوششی

بافْتِ پوشِشی (epithelium)

در جانوران، بافتی متشکل از یاخته‌های به‌هم‌فشرده‌ای درون حفره یا مجراها، برای پوشاندن سطح بدن. یاخته‌های بافت پوششی سطوح داخلی مجاری یا فضاهایی در درون بدن را آستر می‌کنند که از هوا یا مایع پُرند. بافت پوششی ممکن است حفاظتی، مثلاً در پوست، یا ترشّحی، مانند یاخته‌های جدار داخلی دیوارۀ روده، باشد. یاخته‌های پوششی از کناره‌ها به‌هم می‌چسبند و بافت پوششی را می‌سازند. یاخته‌های پوششی یاخته‌های ویژه‌ای‌اند که از یاخته‌های لایۀ زیرین محافظت می‌کنند و ممکن است فعالیت خاصی نیز داشته باشند. مثلاً، در ریۀ انسان کیسه‌های هوایی یاخته‌هایی پوششی دارند. این یاخته‌ها بسیار نازک‌اند و سطح وسیعی را به‌منظور تسهیل جذب اکسیژن و دفع دی‌اکسید کربن در فرایند تبادلات گازی فراهم می‌آورند. همچنین، کیسه‌های هوایی را همیشه مرطوب نگه می‌دارند تا سالم بمانند. یاخته‌های پوششی متفاوتی راه‌های هوا را در فاصله دهان و بینی تا ریه آستر می‌کنند که بسیاری از آن‌ها یاخته‌های مژک‌دار ویژه‌اند. این یاخته‌ها موهای ریز یا مژکهایی دارند که به‌سمت عقب و جلو حرکت می‌کنند و مایع مخاطی را از شش به‌سمت دهان هدایت می‌کنند. با این عمل، هر مادۀ خارجی یا باکتری که طی عمل دم وارد شش‌ها می‌شود، به‌سبب احتمال آسیب‌رسانی، دور می‌شود. استعمال دخانیات به این یاخته‌ها صدمه می‌زند.

 

---