برهان لمی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

برهان لِمّی   a posteriori

(یا برهان پسین) به لاتینی، «از آنچه از پس می‌آید». در منطق، به برهانی گفته می‌شود که علت‌ها[۱] را از معلول‌ها[۲]ی آن‌ها استنتاج کند. این نوع استدلال استقرایی است و عکس آن، برهان اِنّی است که در آن معلول‌ها از علت‌ها استنتاج می‌شوند. در این برهان ذهن از علت به سوی معلول سیر می‏کند و به اصطلاح از وجود علت پی به وجود معلول می‏برد. در برهان لمّی دو مسئله بیان می شود: یکی، علت وجود معلول در عالم خارج و دیگری علت تصدیق به آن. برهان لمّی، در پی مطالب لمّ، یعنی پرسش از علت وجود یک چیز و علت آگاهی و تصدیق به آن طرح می‏شود.


  1. causes
  2. effects