تبارشناسی اخلاق

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

تبارشناسی اخلاق (Zur Genealogie der Moral)

کتابی در فلسفه، نوشتۀ فریدریش نیچه، به زبان آلمانی، منتشرشده در ۱۸۸۷. این رساله، که درواقع ضمیمه و تتمه‌ای است بر فراسوی نیک و بد، در سه بخش تدوین شده است: جستار اول، خیر و شر، خوب و بد؛ جستار دوم، گناه، بدوجدانی و از این‌گونه چیزها؛ جستار سوم، معنای آرمانی زهد چیست؟ جستار نخست به بحث درباب چیستی و بنیادهای مسیحیت اختصاص دارد. نیچه بنیاد مسیحیت را در روح کینه‌جویی می‌یابد، و نه آن‌چنان که مرسوم است روح اعتلایافتۀ مبتنی بر ارزش‌های اشرافی. مؤلف در بخش دوم تعبیری نوین از وجدان به‌دست می‌دهد؛ به باور نیچه، وجدان ندای خداوند در درون آدمی نیست. وجدان، ندای غریزه‌های شقاوت‌پیشه است که هرآینه از بیرون نتواند راه بر آدمی ببندد، به درون آدمی می‌خزد و روح را می‌­آزارد. در جستار سوم، آرمان زهد، چونان نمودی منحوس، به چالش گرفته می‌شود. نیچه، زهد را با رواقی‌­منشی عقلی و مسیحیت کشیشانه که زایندۀ افسردگی در آدمی است، هم‌شأن می‌داند. تبارشناسی اخلاق، که عنوان فرعی «یک جدل‌نامه» را بر خود دارد، مقدمه‌ای بر طرح ناتمام نیچه، ارزیابی دوبارۀ ارزش­هاست.این کتاب به فارسی ترجمه شده است.