جیرفتی

جیرُفتی
از گویش‌های فارسی که مردم جیرفت در استان کرمان بدان سخن می‌گویند. جیرفتی به کرمانی و کهنوجی بسیار نزدیک است. مصوت‌های جیرفتی عبارت‌اند از: u o i e a و مصوت‌های مرکب /ow/ و /ey/. تغییر و تبدیلات آوایی: gozer «بزرگ، vuzurg پهلوی»؛ حفظ /p/ قدیم به جای /b/ در asp «اسب»؛ افزودن صامت‌های /y/ و /h/ به واژه‌هایی که با مصوت اول شروع می‌شوند در yow «آب»، yarorde «آورده»، تبدیل /d/ به /t/ در rutik «روده»، gortik «گُرده/قلوه»، jaften «جویدن»؛ حذف تشدید در jeti «جدّی»، rand «ردّ»، doyomi «دومی»؛ استفاده از -uk پایانی برای اسم فاعل در jangruk «داوایی/ جنگ‌طلب»، keybonuk «کدبانو»؛ حفظ «واو» معدوله در xowarden «خوردن»، xowad «خود»؛ نشانة مصدری -en در grivanten «به گریه انداختن»، gasten «گزیدن»، kaften «افتادن». برخی از واژگان جیرفتی: borz «بالا»، govak «قورباغه»، mazg «مغز»، murik «مورچه»، kamak «غربال»، xomin «تابستان»، sohr «سرخ»، kazuk «سرگین غلتان»، sixor «تش/سیخول».