حسگر مادون قرمز

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی


حسگر مادون قرمز[۱] قابلیت تشخیص هر آن چیزی را که در محیط پیرامونی از خود امواج مادون قرمز (فروسرخ) منتشر می کند دارد که در واقع این اجسام یا موّاد، همچون انسان دمایی بالاتر از صفر مطلق دارند و انرژی گرمایشی تولید می‌کنند.

این حسگر، بر اساس کاربرد و نحوه عملکردش، به دو نوع فعّال و غیرفعّال تقسیم‌بندی می‌شود. حسگر مادون قرمز غیرفعال[۲] تنها توانایی آشکارسازی امواج مادون قرمز از طریق یک مکانیزم مشخص را دارد. درب‌های اتوماتیکی که به محض رسیدن شما مقابل آنها، باز و پس از عبور از میان‌شان مجدداً بسته می‌شوند یا راه‌پله‌های آپارتمان‌ها که در ابتدای ورود، سیستم روشنایی‌شان فعال می‌شود و تا زمانی که شما در آن فضا تحرک داشته باشید چراغ ها روشن خواهند ماند، تنها چند نمونه‌ی ساده از کاربرد سنسورهای مادون قرمز غیرفعال در زندگی روزمره ما هستند.

حسگر مادون قرمز فعال از دو بخش فرستنده و گیرنده تشکیل شده است که در قسمت فرستنده، امواج فروسرخ به سمت هدفی از پیش‌تعیین‌شده ارسال می‌شوند و در قسمت گیرنده نیز این امواج ردیابی خواهند شد؛ لذا در صورت وجود مانع بین گیرنده و فرستنده، امواج ارسال‌شده در قسمت گیرنده دریافت نخواهند شد که همین نکته نیز در تشخیص موانع بسیار کارآمد خواهد بود. درب‌های آسانسور تا زمانی که شخصی مابین آنها قرار گرفته باشد باز خواهند ماند؛ همچنین، تغییر کانال‌های تلوزیونی از طریق کنترل، نمونه‌ای دیگر از کاربرد حسگرهای مادون قرمز فعال است.

از منظری دیگر، می‌توان نحوه‌ی عملکرد حسگرهای مادون قرمز در تشخیص امواج مادون قرمز و میزان طول موج دریافتیِ آنها را به دو نوع حرارتی و کوانتومی دسته‌بندی کرد که در نوع حرارتی، از امواج فروسرخ به‌عنوان گرما استفاده می‌شود و محدودیتی در زمینه آشکارسازی طول موج دریافتی وجود ندارد، اما از حیث زمانْ پاسخ کندی در تشخیص امواج دارد. در مقابل، حسگرهای مادون قرمزِ کوانتومیْ عملکرد تشخیص بهتر و سریع‌‌تری دارند و نسبت به طول موج دریافتیْ حساس و دقیق هستند که همین امر، نیاز به یک سیستم خنک‌کننده را برای این نوع از حسگرهای مادون قرمز ضروری می‌سازد.


  1. infrared sensor
  2. (passive infrared sensor (PIR sensor