خراسان جنوبی، استان
خراسانِ جنوبی، استان
| خراسان جنوبی، استان | |
|---|---|
| کشور | ایران |
| نام پیشین | کُهستان (قهستان معرّب آن است) |
| موقعیت | شرق ایران - غرب افغانستان، از شمال غربی شهرستان‌های زابل و زاهدان (استان سیستان و بلوچستان)، از شمال شرقی شهرستان‌های کرمان و راور (استان کرمان)، و شرق شهرستان طبس (استان یزد) |
| مرکز | بیرجند |
| تعداد شهرستان‌ها | ۳ |
| تعداد بخش ها | ۸ |
| مساحت | ۸۸,۴۰۴ کیلومتر مربع |
| شهرهای مهم | بیرجند، خوسف، اسدیه، سرایان، آیسک، سرقلعه، سربیشه، نهبندان، و شوسف |
| کوه‌های استان | باقران (۲,۶۹۷ متر)، آهنگران (۲,۸۳۱ متر)، کوه سیاه (۲,۸۵۷ متر) |
| رودهای استان | قلعه‌زرد، شور، و گارجگان در غرب؛ میان‌تاق، دهک، و نخل در مرکز؛ ماهی‌رود، در شرق؛ و بندان در جنوب شرقی |
| اقلیم | معتدل مایل به گرم و خشک |
| تولیدات و صنایع مهم | فرآوده‌های کشاورزی: غلات، حبوبات، پنبه، دانه‌های روغنی، سبزیجات، محصولات جالیزی، علوفه، میوه، زعفران، و داروهای گیاهی |
استانی در شرق ایران، با ۸۸,۴۰۴ کیلومتر مربع مساحت. از شرق به کشور افغانستان، از جنوب شرقی به شهرستان‌های زابل و زاهدان (استان سیستان و بلوچستان)، از جنوب غربی به شهرستان‌های کرمان و راور (استان کرمان)، و از غرب به شهرستان طبس (استان یزد) محدود و شهر بیرجند مرکز اداری آن است. استان خراسان جنوبی که در روزگار گذشته به کُهستان (قهستان معرّب آن است) معروف بود، سرزمینی کوهستانی است و جز بخش‌هایی از جنوب غربی، سایر نواحی آن را کوه‌های نسبتاً مرتفع فراگرفته است. رشته‌کوه‌های باقران، با بلندی ۲,۶۹۷ متر، در مرکز شمالی آن قرار دارد و رشته‌کوه‌های آهنگران، با ارتفاع ۲,۸۳۱ متر، دشت ناامید در شرق را از نواحی درون‌بومی آن جدا می‌کند. کوه سیاه واقع در شمال و نزدیک مرز استان خراسان رضوی (جنوب شهر کاخک)، با ارتفاع ۲,۸۵۷ متر، مرتفع‌ترین کوه این استان محسوب می‌شود. استان خراسان جنوبی از خشک‌ترین استان‌های ایران است و جز چند خشکرود مانند قلعه‌زرد، شور، و گارجگان در غرب؛ میان‌تاق، دهک، و نخل در مرکز؛ ماهی‌رود، در شرق؛ و بندان در جنوب شرقی رودخانۀ درخور توجهی ندارد و آب آن از طریق قنات و چاه‌های عمیق تأمین می‌شود. اقلیم استان خراسان جنوبی معتدل مایل به گرم و خشک است و زمستان‌های نسبتاً سرد و تابستان‌های گرم و خشک دارد. غلات، حبوبات، پنبه، دانه‌های روغنی، سبزیجات، محصولات جالیزی، علوفه، میوه، زعفران، و داروهای گیاهی از فرآورده‌های این استان است و نیروی کار در امر کشاورزی نسبت به صنعت و خدمات به حدود ۲۹.۵ درصد می‌رسد. استان خراسان جنوبی به سه شهرستان و هشت بخش تقسیم می‌شود و بیرجند، خوسف، اسدیه، سرایان، آیسک، سرقلعه، سربیشه، نهبندان، و شوسف شهرهای مهم آن را تشکیل می‌دهند.