خوشه معلف

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۱ مارس ۲۰۲۰، ساعت ۱۸:۴۷ توسط Nazanin (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

خوشِۀ مِعْلَف (Beehive Cluster)
(یا: خوشۀ آخور) خوشۀ ستاره‌ای باز[۱] یا گروهی نسبتاً بی‌انسجام از ستاره‌ها در صورت فلکی سرطان[۲]، در فاصلۀ ۵۲۵ سال نوری از زمین. معلف حدوداً ۱.۵ درجه، و به اندازه‌ تقریباً نُه‌برابر قرص ماه کامل را در آسمان می‌پوشاند و به راحتی با دوربین دوچشمی یا تلسکوپ‌های کوچکِ بزرگ‌زاویه[۳] مشاهده می‌شود. ناحیۀ مرکزی درخشان خوشه چهارده سال نوری قطر دارد، اما قطر کل خوشه حدود ۵۰ سال نوری است. خوشۀ معلف یکی از درخشان‌ترین، بزرگ‌ترین و نزدیک‌ترین خوشه‌های باز در کهکشان راه شیری است که قدر کلی آن حدود ۳.۱ است. حدود ۷۵ ستارۀ این خوشه به‌راحتی دیده می‌شوند و درخشان‌ترین آن‌ها از قدر ۴.۵ است. بیش از ۳۰۰ ستاره در این خوشه یافت شده است که حدود صد ستارۀ آن درخشان‌تر از خورشیدند. اکثر ستاره‌های خوشه معلف ستاره‌های معمولی رشته اصلی[۴] و مشابه خورشیدند، اما چهار ستاره از آن‌ها ستاره‌های بسیار بزرگ نارنجی‌اند که آخرین مرحلۀ عمرشان را پشت سر می‌گذارند. پنج ستارۀ دیگر ستاره‌های پیر، کوچک، و فشرده‌ای با نام کوتولۀ سفید[۵]ند. این خوشه حدود ۴۰۰میلیون سال عمر دارد و با سرعت ۴۰ کیلومتر در ثانیه در فضا حرکت می‌کند. به نظر می‌رسد که تقریباً به موازات خوشۀ قلایص[۶]، در صورت فلکی ثور[۷]، جابه‌جا می‌شود و این امر موجب شده است اخترشناسان گمان کنند هر دو خوشه منشأ مشترکی دارند. خوشۀ معلف جزو چند خوشه‌ای است که در عهد باستان شناخته شده بودند. از این خوشه به منزلۀ شاخص آب‌وهوا استفاده می‌کردند. آراتوس[۸] و پلینی[۹]، نویسندگان یونان باستان، نوشته‌اند که توفان‌های سهمگین زمانی رخ می‌دهند که نتوان این خوشه را در آسمان صاف دید. تا ۱۶۱۰، تصور می‌شد که خوشۀ معلف ابرگازی بین‌ستاره‌ای است. اما گالیله[۱۰]، اخترشناس ایتالیایی، با تلسکوپ توانست ۳۰ تا ۴۰ ستاره را در آن بشمارد و ماهیت آن را کشف کند. در چهارم مارس ۱۷۶۹، اخترشناس فرانسوی، شارل مسیه[۱۱]، خوشۀ معلف را به منزلۀ چهل و چهارمین جسم در فهرست‌نامۀ سحابی‌ها و خوشه‌های ستاره‌ای[۱۲] (۱۷۷۱ـ۱۷۸۴) خود وارد کرد. نام M۴۴ به شمارۀ مسیۀ این جسم مربوط است.

 


  1. open star cluster
  2. Cancer
  3. wide-angle
  4. main sequence
  5. white dwarf
  6. Hyades
  7. Taurus
  8. Aratus
  9. Pliny
  10. Galileo
  11. Charles Messier
  12. Catalogue of Nebulae and Star Clusters