دانشگاه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

دانشگاه (university)
مؤسسۀ آموزش عالی و پژوهشی برای آموزش فارغ‌التحصیلان دورۀ متوسطه. در ایران، معمولاً دانشگاه متشکل از دست‌کم سه یا دو دانشکده و یک آموزشکده است. وجه تمایز دانشگاه از سایر مراکز آموزش عالی، این است که دانشگاه دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری دارد. دانشگاههای ایران، با توجه به زمینۀ فعالیت خود، به سه گروه تقسیم میشوند: ۱. دانشگاه جامع، مجموعهای متشکل از دانشکده‌های عمومی؛ ۲. دانشگاه تخصصی، مجموعهای متشکل از دانشکدههای تخصصی در هر یک از گروههای برنامهریزی؛ ۳. دانشگاه حرفهایکاربردی (علمی‌‌ ـ کاربردی)، مجموعهای متشکل از حداقل پنج دانشکدۀ عمومی یا تخصصی یا ترکیبی از آنها، بهمنظور دستیابی به اهداف کاربردی و تربیت نیروی انسانی. دانشگاههای ایران، در حال حاضر، به دو گروه دانشگاههای دولتی، مانند دانشگاه تهران، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشگاه فردوسی مشهد؛ و دانشگاههای غیر انتفاعی، مانند دانشگاه آزاد اسلامی و دانشگاه علمیکاربردی تقسیم میشوند. دانشگاههای دولتی ایران زیر نظر دو وزارتخانۀ علوم، تحقیقات و فناوری؛ و بهداشت، درمان و آموزش پزشکی قرار دارند و بودجۀ آنها را دولت تأمین میکند. دانشگاههای غیرانتفاعی ازلحاظ درسها و مقررات آموزشی تابع دو وزارتخانۀ فوقاند؛ ولی با سرمایۀ خصوصی اداره میشوند. نخستین دانشگاه اروپایی دانشگاه سالرنو[۱] در ایتالیا بود، که در قرن ۹م تأسیس شد، و درپی آن دانشگاه‌های بولونیا، پاریس، آکسفورد، کیمبریج، و مونپلیه[۲] در قرن ۱۲م و دانشگاه‌های سالامانکا[۳] و تولوز[۴] در قرن ۱۳م به‌وجود آمدند. دانشگاه‌های پراگ[۵]، وین[۶]، هایدلبرگ[۷]، و کلن[۸]، و همچنین بسیاری از دانشگاه‌های فرانسوی، ازجمله دانشگاه‌های آوینیون[۹]، اورلئان[۱۰]، کائور[۱۱]، گرِنوبل[۱۲]، آنژه[۱۳]، و اورانژ[۱۴]، در قرن ۱۴م بنیاد نهاده شدند. دانشگاه‌های اِکس[۱۵]، دُل[۱۶]، پواتیه[۱۷]، کان[۱۸]، نانت[۱۹]، بزانسون[۲۰]، بورژ[۲۱]، و بوردو[۲۲] در قرن ۱۵م تأسیس شدند. دانشگاه سنت اندروز[۲۳]، نخستین دانشگاه اسکاتلند، در ۱۴۱۱، و ترینیتی کالج[۲۴]، در دوبلین[۲۵]، در ۱۵۹۱ دایر شدند. امریکا، هم دانشگاه‌های ایالتی دارد (که هزینه‌هایشان را ایالت‌ها تأمین می‌کنند) و هم دارای دانشگاه‌های خصوصی است. قدیمی‌ترین دانشگاه‌های موجود در ایالات متحد امریکا خصوصی‌اند: هاروارد (۱۶۳۶)، ویلیام و مری[۲۶] (۱۶۹۳)، ییل[۲۷] (۱۷۰۱)، پنسیلوانیا (۱۷۴۱)، و پرینستون[۲۸] (۱۷۴۶). نوآوری‌های اخیر شامل دانشگاه‌هایی است که در عرصه‌های بین‌المللی خدمت می‌کنند؛ مثل دانشگاه فنی خاورمیانه[۲۹] (۱۹۶۱) در آنکارا[۳۰]ی ترکیه، که تحت حمایت سازمان ملل متحد اداره می‌شود، دانشگاه ملل متحد[۳۱] در توکیو[۳۲] (۱۹۷۴) و دانشگاه‌ آزاد بریتانیا[۳۳] (۱۹۶۹). از دانشگاه ‌آزاد انگلستان به‌نحو گسترده‌ای گرته‌برداری شده است، مثل کنسرسیوم دانشگاه ملی[۳۴] که در ایالات متحد امریکا بنیاد نهاده شد.

 

 



  1. Salerno
  2. Montpellier
  3. Salamanca
  4. Toulouse
  5. Prague
  6. Vienna
  7. Heidelberg
  8. Cologne
  9. Avignon
  10. Orlèans
  11. Cahors
  12. Grenoble
  13. Angers
  14. Orange
  15. Aix
  16. Dole
  17. Poitiers
  18. Caen
  19. Nantes
  20. Besançon
  21. Bourges
  22. Bordeaux
  23. St Andrews
  24. Trinity College
  25. Dublin
  26. William and Mary
  27. Yale
  28. Princeton
  29. Middle East Technical University
  30. Ankara
  31. United Nations University
  32. Tokyo
  33. British Open University
  34. National University Consortium