دولاب

From ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

دولاب

دولاب
دولاب
دولاب

(یا: ناعوره، چرخاب) چرخی که در پیرامون آن تعدادی جام یا دَلْو نصب می‌شود، به‌طوری که براثر جریان آب به چرخش در می‌آید. به‌منزلۀ منبع تأمین انرژی برای به‌کار اَنداختن ماشین‌آلات یا بالاکشیدن آب به‌کار می‌رفت. چرخاب عمودی در عصر رومی‌‌ها کاربرد فراوانی یافت. در آن زمان، دو نوع چرخاب وجود داشت: چرخاب زیرزَن که چرخ آن در آب فرو میرفت، و چرخاب روزَن که نیرومندتر بود و آب روی آن میریخت. تا زمان ابداع نخستین ماشین بخار قابل اعتماد در قرن ۱۷، چرخاب یگانه وسیلۀ تأمین توان مکانیکی بود و برای آسیاکردن از آن استفاده میشد. همچنین، برای فلزکاری، در عملیات خردکردن و شکستن سنگ و مانند آن، و بهکارانداختن ماشینآلات در کارخانههای اولیه نیز بهکار میرفت.