زندگی جای دیگر است

زندگی جای دیگر است (Zivot je jinde)

رمانی از میلان کوندرا، به زبان چک، نوشته‌شده در ۱۹۷۰. چاپ نخست این کتاب به ترجمۀ فرانسوی در ۱۹۷۳ منتشر شده است. شخصیت اصلی رمان یارومیل نام دارد که شاعر است و از زندگی جز شکست نصیبی نبرده است. او هرچه دارد از مادرش دارد و نمی‌تواند از زیر سلطۀ بی‌حدوحصر مادرش به‌در آید. یارومیل توان برقراری ارتباط با جنس مخالف را ندارد؛ او فقط در نوشته‌هایش مرد شده است. هنوز نوزده‌سالش تمام نشده است که وحشت انقلاب سوسیالیستی بر کشورش سایه می‌اندازد. بالأخره از دایرۀ جادویی‌ای که مادرش به گرد او کشیده است، بیرون می‌زند و به شاعر انقلاب بدل می‌شود و چندان در آهنگ انقلاب غرق می‌شود که برادر دوست‌دختر خود را تحویل پلیس می‌‌دهد. زندگی جای دیگر است بیان فاجعۀ انقلابیگری است. یارومیل، که شاعری‌اش را به فقدان ملزومات اولیۀ زندگی مدیون است، دقیقاً به‌سبب همین شاعریِ عاریه‌ای به برادرکشی پر از عقده بدل می‌شود.