سریانی

سُریانی

(منسوب به سوریه) از لهجه‌های آرامی شرقی در سرزمین عراق و بلاد شام. مرکز آن شهر اِدِسا بود که در سریانی آن را «اُرهای» و در کتب اسلامی «الرها» و امروزه «اورفا» می‌نامند که در جنوب شرقی ترکیه واقع است. زبان سریانی در شمال بین‌النهرین مهم‌ترین لهجۀ آرامی بود که با مهاجرت مردم مقدونیه و یونان به آن منطقه، رنگ و روی خاصی به خود گرفت. سریانی به‌عنوان زبان نیایشی در کلیسای مارونی، کلیسای یعقوبی، کلیسای آشوری و کلیسای نسطوری به‌کار می‌رود. ترجمه‌ای از قانون مدنی زمان ساسانیان به سریانی دردست است که مترجم آن یشوع بخت ایرانی نسطوری است. امروزه آشوری‌ها و کلدانی‌های سوریه و عراق و ترکیه و ایران به این زبان سخن می‌گویند. سریانی کنونی با زبان‌های عربی و فارسی و ترکی درآمیخته «سریانی نو» نام گرفته است. سریانی مانند عبری، ۲۲ حرف دارد. سریانی غربی مصوت‌های خود را از یونانی وام گرفت و به شیوه‌ای نه چندان مشخص آن را به‌کار برد، درحالی‌که سریانی شرقی از یک رشته نقطه استفاده کرد تا بتواند با آن نظام آوایی کارآمدی ایجاد کند. رابطۀ نزدیک سریانی با عبری از آن‌جا معلوم می‌شود که واژه‌های هم‌ریشه در این سه زبان، مصوت‌های بنیادی یکسانی دارند، اگرچه نظام آوایی سریانی بسیار ساده‌تر از عبری است. سریانی فاقد جنس دستوری است و تنها دو صیغۀ مفرد و جمع دارد. افعال با قاعده در سریانی بیش از عبری است، اما وجه ممیزۀ آن نبود فعل مجهول است. نیز ← آرامی