سعدالدوله یهودی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سَعدالدّولۀ یهودی ( ـ‌۶۹۰‌ق)
وزیر معروف ارغون‌خان مغول. وی فرزند صفی‌الدوله، طبیب یهودی بود و در ابهر به‌دنیا آمد سپس به بغداد رفت و به طبابت پرداخت و در شمار پزشکان دستگاه ایلخان مغول درآمد. در آن سال‌ها زبان‌های ترکی و مغولی را آموخت و به امور اداری و مالی بغداد و عراق آگاهی یافت. او با همکاری دیگر پزشکان یهود وقتی ارغون‌خان را معالجه کرد، در شمار پزشکان دربار او قرار گرفت و از این فرصت بهره جست ارغون‌خان را از اختلاس‌های بزرگ بوقا، وزیر ایلخان در بغداد، آگاه کرد و پس از آن به فرمان ایلخان برای رسیدگی به امور مالی بغداد، به آن‌جا رفت. موفقیت‌های سعدالدوله در این مأموریت، بر منزلت او نزد ارغون‌خان افزود؛ چندان که وی را به وزارت خویش برگزید (۶۸۸‌ق). سعدالدوله چون به وزارت رسید، حکومت بسیاری از شهرها و مناصب بلند را به خویشان و هم‌کیشانش واگذارد و همین امر سبب ناخرسندی مردم و بسیاری از کارگزاران مسلمان شد. او برای سرکوبی مخالفان و نیز دشمنی با اسلام، کوشید به ارغون تلقین کند که او پیامبر خداست و وی را به کشتار مسلمانان برانگیخت. اما دولت او چندان نپایید و مخالفانش در فرصتی که درپی بیمارشدن ارغون‌خان دست داد، او را به‌قتل رساندند و در بیشتر بلاد به شکنجه و قتل یهودیان پرداختند.