سوری بن معتز

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

سُوری بِن مُعْتَز ( ـ۴۲۱ق)

(یا: ابوالفضل سوری؛ مشهور به:‌ صاحب‌ دیوان) از رجال‌ مهم‌ دربار سلطان‌ محمود و سلطان‌ مسعود اول غزنوی‌. سوری فردی‌ مال‌اندوز و ستمگر بود و هنگامی‌ که‌ از طرف‌ محمود به‌ حکومت‌ نیشابور و امارت خراسان‌ رسید، برای‌ جمع‌آوری‌ مالیات‌، ستم‌ بسیار کرد و از آنچه‌ دریافت‌ داشت‌، نصفش‌ را به‌ سلطان‌ داد. یکی‌ از عوامل‌ پیروزی‌ ترکمانان‌ سلجوقی‌ نیز همین‌ ظلم‌ و ستم‌ او بود. وی‌ پس‌ از شکست دندانقان‌ و استیلای ترکمانان به‌ غزنین‌ آمد و در آن‌جا ماند. در روزگار ملک‌ مودود غزنوی‌ به‌ مقام‌ «صاحب‌ دیوانی» رسید. هنگامی‌ که‌ خواست‌ به‌ خراسان‌ بازگردد، او را از این‌ کار منع‌ و دستش‌ را از امور کوتاه‌ کردند. سوری‌ سرانجام مغضوب مودود شد و در زندان قلعۀ‌ غزنین‌ درگذشت‌. از اقدامات او به هنگام حکومت خراسان می‌توان به تعمیرات آستان قدس رضوی و ایجاد اوقافی برای آن آستانه و آبادانی‌ها در نیشابور اشاره کرد.