نمایش مبدأ برای سون یات سن


سون یات سِن (۱۸۶۶ـ۱۹۲۵)(Sun Yat-Sen)<br/> [[File:25293300.jpg|thumb|سون يات سِن]](به چینی سون وِن<ref>Sun Wen</ref>) انقلابی چینی. در نزدیکی گوانگجو<ref>Guangzhou</ref> در خانواده‌ای زمین‌دار متولد شد. در مدرسۀ پسرانۀ انگلیکان<ref>Anglican</ref> در هونولولو<ref>Honolulu</ref> (‌۱۸۷۹‌ـ‌۱۸۸۲) تحصیل کرد، و تحت تأثیر غرب قرار گرفت. از دانشکدۀ پزشکی هنگ‌کنگ دانشنامه گرفت (۱۸۹۲) و در همان شهر به طبابت پرداخت. از آن پس همۀ فعالیت‌هایش صَرف سرنگونی سلسلۀ چینگ<ref>Ch’ing</ref> و تأسیس جمهوری بادوام در چین شد. پس از شورشی ناموفق (۱۸۹۵) از چین گریخت و برای جلب حمایت چینی‌های مقیم خارج در سراسر جهان به سفر پرداخت. اتحادیۀ انقلابی تئونگ منگ هوی<ref>T’ung Meng Hui</ref> را در ژاپن تأسیس کرد (۱۹۰۵) و سه اصل ملی‌گرایی، مردم‌سالاری، و امرار معاش مردم را اعلام کرد. پس از پیروزی انقلاب چین، سون به ریاست موقت جمهوری چین انتخاب شد (دسامبر ۱۹۱۱)، اما دو ماه بعد به نفع یوآن شی‌کای<ref>Yuan Shikai</ref>&nbsp;کنار رفت. تئونگ منگ هوی به حزب سیاسی تبدیل شد و کومین‌تانگ<ref>Kuomintang</ref> نام گرفت. سون در ۱۹۱۳ پس از شورشی ناموفق علیه یوان به ژاپن گریخت، در ۱۹۱۷، به چین بازگشت و در ۱۹۲۱ رئیس دولت ملی خودخواندۀ گوانگجو در جنوب چین شد. در ۱۹۲۴، به‌منظور فتح سراسر چین، همکاری نزدیکی را با کمونیست‌ها آغاز کرد. از او کتاب‌های ''خاطرات یک انقلابی چینی'' و ''شالوده‌های بازسازی ملی'' (ترجمه ۱۹۵۳) برجا مانده‌اند.

&nbsp;

----

[[Category:انقلاب ها و انقلابیون]] [[Category:اشخاص و گروه ها]]