گولپینارلی، عبدالباقی (استانبول ۱۹۰۰ـ۱۹۸۲)
گولْپینارلی، عبدالباقی (استانبول ۱۹۰۰ـ۱۹۸۲)
| عبدالباقی گولپینارلی | |
|---|---|
| زادروز |
استانبول ۱۹۰۰م |
| درگذشت | ۱۹۸۲م |
| ملیت | ترک |
| نام‌های دیگر | مصطفی عزت باقی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دکتری از دانشکده زبان و تاریخ ـ جغرافی آنکارا |
| شغل و تخصص اصلی | قرآن پژوه، مولوی شناس و عرفان پژوه |
| آثار | ترجمه قرآن کریم (به خط شیخ حمدالله، در ۲ جلد، ۱۹۵۵) |
| گروه مقاله | ادبیات سایر کشورها، دین اسلام، عرفان |
(یا: مصطفی عزت باقی) قرآن‌پژوه، مولوی‌شناس و عرفان‌پژوه ترک. در خانواده‌ای فرهیخته به‌دنیا آمد. براثر مرگ پدر و تنگدستی تحصیلاتش ناتمام ماند. در ۱۹۲۷ از رشته ادبیات ترکی دانشکدۀ ادبیات دانشگاه استانبول فارغ‌التحصیل شد. در استانبول و شهرهای مختلف آناتولی معلم ادبیات شد. در دانشکدۀ زبان و تاریخ‌ـ‌جغرافی آنکارا مدرس زبان فارسی شد و در عین حال، از همین دانشکده مدرک دکتری گرفت و بعد با سِمت استادی، در دانشکدۀ ادبیات دانشگاه استانبول به تدریس تاریخ تصوف اسلامی و ترک و ادبیات ترکی پرداخت. از ۱۹۴۰ به نشر آثار پژوهشی خود در نشریات ادبی و تحقیقی، پرداخت. گولپینارلی به چندین طریقه صوفیه پیوست، اما در هیچ‌یک از آن‌ها زمان درازی نپایید. بیشترین دلبستگی او به تشیع و طریقه مولویه بود. به زبان فارسی تسلط کامل داشت و اشعار فراوانی به این زبان سروده است. وی قرآن‌پژوه و مولوی‌شناس برجسته و شاخص‌ترین پژوهشگر در زمینۀ شعر دیوان (قدمایی)، تصوف اسلامی، مذاهب و طریقت‌های اسلامی، و ادبیات اسلامی ترک به‌شمار می‌آید. مهم‌ترین اثر او ترجمۀ قرآن کریم به خط شیخ حمدالله در ۲ جلد (۱۹۵۵) است. این اثر در موزه توپکاپی نگهداری می‌شود و توضیح مفصل گولپینارلی دربارۀ هریک از سور و آیات، آن را به مانند تفسیر قرآن درآورده است. وی گزیدۀ نهج‌البلاغه را نیز به ترکی ترجمه و شرح کرده است. از دیگر آثار اوست: ملامیان (۱۹۳۱)؛ در بیان ادبیات دیوان (۱۹۴۵)؛ مولانا جلال‌الدین (۱۹۵۱)؛ مولویه بعد از مولوی (۱۹۵۳؛ این اثر به فارسی برگردانده شده است)؛ حضرت محمد (ص) و احادیث او (۱۹۶۲)؛ پایه‌های مذهب جعفری (۱۹۶۶)؛ ترجمه‌ها: ترجمه همراه با شرح مثنوی مولانا (۶ جلد ۱۹۴۳ـ۱۹۴۶، به فارسی ترجمه شده)؛ الهی‌نامه؛ دیوان کبیر (۵ جلد ۱۹۵۷ـ۱۹۶۰)؛ فهرست متون حروفیه (۱۹۷۴).