فتح‌الله بی‌نیاز

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
فتح‌الله بی‌نیاز
زادروز مسجدسلیمان 4 تیر 1327ش
درگذشت تهران 12 مهر 1394ش
ملیت ایرانی
تحصیلات و محل تحصیل مهندسی برق- دانشگاه صنعتی شریف
شغل و تخصص اصلی داستان‌نویس
شغل و تخصص های دیگر منتقد ادبی
آثار گل‌سرخ، ای تناقض ناب (داستان بلند- امتداد، ۱۳۸۳)؛ اندوه رهگذران مرده (رمان- قصیده‌­سرا، ۱۳۸۳)؛ قصری در تاروپود تنهایی (مجموعه نقدها و مقالات ادبیات داستان- قصیده‌­سرا، 1383)
گروه مقاله ادبیات فارسی
جوایز و افتخارات  

فتح‌­الله بی­‌نیاز (مسجدسلیمان، 4 تیر 1327ش- تهران 12 مهر 1394ش)

 

فتح‌الله بی‌نیاز

داستان­‌نویس و منتقد ایرانی. پس از دریافت مدرک دیپلم ریاضی، در دانشگاه_صنعتی_شریف به تحصیل پرداخت و در سال 1351 با دریافت مدرک مهندسی برق از این دانشگاه فارغ‌­التحصیل شد. از اواخر دهه‌­ی 1340 تا سال 1380، با اسم‌­های مستعار داستان، مقاله و نقدهای متعددی را در نشریات مختلف ایران منتشر کرد. بعد از این نیز مقالات و داستان­‌های بسیاری از او در روزنامه­‌ها و نشریاتی چون همشهری، ایران، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، شرق، سینما و ادبیات، کلک، کارنامه، زنان، همبستگی، فرهیختگان و اعتماد ملی با اسم واقعی­‌اش چاپ شده است. از بی­‌نیاز بیشتر از ۵۰۰ مقاله و نقد و مرور کتاب، ۱۵۰ جلسه سخنرانی و نقد و بررسی ادبیات داستانی معاصر، ده‌­ها مصاحبه و گفت‌وگو درباره‌­ی مسائل ادبیات، 22 رمان و مجموعه داستان و هشت کتاب مرجع درباره‌­ی نقد و نظریه‌های ادبی منتشر شده است. علاوه بر این، با استناد به مصاحبه‌­ی همسر ایشان، آرزو چربدست، بیش­تر از همین تعداد کتاب هم از او هنوز چاپ نشده  است در اختیار ناشران و خانواده­‌اش قرار دارد.

او مدت ۱۲ سال عضو هیات داوران جایزه­‌ی ادبی مهرگان ادب بود و همچنین، داوری نهایی برخی از جشنواره‌های ادبی منطقه‌ای و استانی کشور را نیز به عهده داشته است. از دیگر فعالیت­‌های بی‌­نیا،ز می‌­توان به عضویت در شورای سردبیری "کتاب نقد" نگره و دبیر بخش داستان و نقد ادبی مجله­‌ی "نافه" اشاره کرد. همچنین، باید اضافه کرد که بی­‌نیاز بعد از فارغ‌­التحصیلی از دانشگاه صنعتی شریف تا زمان مرگش، در زمینه­‌ی تحصیلاتش نیز فعالیت داشته است.

از کارهای مهم بی‌­نیاز در حوزه­‌ی نقد و پژوهش ادبی، باید به کتاب­‌های درآمدی بر داستان‌نویسی و روایت‌شناسی و نقد، تحلیل و تفسیر چند داستان معتبر جهان (جلد اول تا پنجم) اشاره کرد. او در نقد ادبی مشخصاً به فرم توجه داشت و از این لحاظ، می‌­توان او را منتقدی فرمالیست دانست. همچنین، از این نظر که به آثار ادبی به دور از محتوا توجه می­‌کرد، جزو پیشروان این نوع نقد در ایران بوده است. برای بی‌نیاز محتوا اولویت نداشت و او بیشتر به این جنبه تاکید می‌کرد که اثر ادبی به میزان مطلوب ادبی بودن خودش نزدیک شده است یا نه.

او که در روز 12 مهر برای حضور در یک مراسم نقد ادبی از منزلش خارج شده بود، دچار ایست قلبی شد و طی مسیر تا بیمارستان فیروزگر تهران، درگذشت.

گزیده­‌ی کتاب­شناسی: مکانی به وسعت هیچ (رمان- توسعه، ۱۳۶۹)؛ حلقه نفوذناپذیر گرگ‌های خاکستری (رمان- توسعه، ۱۳۶۹)؛ دردناک‌ترین داستان عالم (مجموعه داستان- توسعه، ۱۳۷۰)؛ می‌روم که بمیرم (مجموعه داستان- آروین، ۱۳۷۷)؛ علیاحضرت فرنگیس (رمان- توس، ۱۳۷۸)؛ عطش ماندگار (رمان- توس، ۱۳81)؛ شورشگران را به زانو در آوریم (مجموعه داستان- مرغ آمین، ۱۳۸۲)؛ ستیزه‌جوی دلتنگ (رمان- نگاه، ۱۳۸۲)؛ دریاسالار بی‌دریا (رمان- یوشیج، ۱۳۸۲)؛ تشییع جنازه یک زنده به‌گور(مجموعه داستان- امتداد، ۱۳۸۲)؛ ملاقات با مسیح (رمان- علم، ۱۳۸۲)؛ افعی‌ها خودکشی نمی‌کنند (رمان- مروارید، ۱۳۸۳)؛ گل‌سرخ، ای تناقض ناب (داستان بلند- امتداد، ۱۳۸۳)؛ اندوه رهگذران مرده (رمان- قصیده‌­سرا، ۱۳۸۳)؛ قصری در تاروپود تنهایی (مجموعه نقدها و مقالات ادبیات داستان- قصیده‌­سرا، 1383)؛ نوعی خصومت (مجموعه داستان- امتداد، 1384)؛ التهاب سرد (مجموعه داستان- مروارید، ۱۳۸۴)؛ کوارتت مرگ و دختر (مجموعه داستان- ققنوس، ۱۳۸۶)؛ ترجیع‌بندی برای شاعران جوان (رمان- افراز، ۱۳۸۶)؛ درآمدی بر داستان‌­نویسی و روایت‌­شناسی (نقد و مقاله- افراز، ۱۳۸۷)؛ نقد ، تحلیل و تفسیر چند داستان معتبر جهان (جلد اول تا پنجم- افراز، 1391 تا 1393).

 

منابع:

  • روزنمای ادبیات امروز ایران 1396؛ پژوهش و تدوین: محمد ولی­زاده؛ تهران: انتشارات بامداد نو؛ چاپ اول: 1395
  • yon.ir
  • yon.ir
  • yon.ir
  • yon.ir