فرانکلین ، موسسه انتشارات

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

فِرانکلین ، مؤسّسۀ انتشارات
مؤسسه‌ای خصوصی و غیرانتفاعی که در ۱۹۵۲ در شهر نیویورک تأسیس و به نام بنجامین فرانکلین نام‌گذاری شد. مؤسسۀ فرانکلین زیر نظر کمیته‌ای بین‌المللی از اتحادیۀ ناشران امریکا و انجمن کتابداران امریکا اداره می‌شد. در آغاز، همۀ اعضای این کمیته امریکایی بودند، بعداً افرادی از کشورهای برزیل، مصر، انگلیس، فرانسه، غنا، هند، ایران، نیجریه، پاکستان، سودان، و سنگاپور به آن راه یافتند. وظیفۀ مؤسسه اشاعه و نشر آثار علمی و ادبی امریکایی از طریق ترجمۀ آن‌ها به زبان‌های محلی کشورهای درحال توسعه در قاره‌های آسیا، افریقا، و امریکای لاتین بود. نخستین شعبۀ آن، در ۱۹۵۳، در قاهره تأسیس شد. این مؤسسه در ۱۹۷۷ منحل و تعطیل شد و در همان زمان، هفده شعبه در قاره‌های آسیا، افریقا، و امریکای لاتین داشت. تأسیس آن در تهران، در اسفند ۱۳۳۲ش (۱۹۵۴) بود و سپس شعبۀ دیگری در تبریز دایر شد. شعبۀ تهران بزر‌گ‌ترین شعبۀ فرانکلین در سراسر جهان و رئیس آن، نخست، همایون صنعتی‌زاده بود. فعالیت‌های فرانکلین در تهران عمدتاً بدین قرار بود: همکاری با ناشران ایرانی در ترجمه و انتشار آثار علمی، فنی، هنری، و ادبی امریکایی، همکاری با وزارت آموزش و پرورش برای اصلاح و تصحیح و چاپ کتاب‌های درسی دورۀ پنج‌سالۀ ابتدایی، کمک مالی برای تأسیس بزرگ‌ترین چاپخانۀ مدرن و مجهز (چاپخانۀ افست)، نشر مجلات آموزشی پیک (در پنج نوع با ۱,۷۰۰,۰۰۰ نسخه تیراژ در هر ماه)، همچنین اقدام به تدوین و انتشار دایرةالمعارف فارسی (تاریخ چاپ جلد اول: ۱۳۴۵ش)، تأسیس سازمان کتاب‌های جیبی برای انتشار کتاب‌هایی به قطع جیبی از ترجمۀ آثار علمی و هنری و ادبی کشورهای جهان و آثاری از نویسندگان ایرانی، اقدام به تدوین فرهنگ تاریخی فارسی (جلد اول آن را بنیاد فرهنگ ایران منتشر کرد). مؤسسۀ انتشارات فرانکلین، در ۱۳۵۶، پس از تعطیلی مؤسسۀ فرانکلین نیویورک، عملاً منحل شد و اموال آن با عنوان سازمان ویرایش به دانشگاه آزاد ایران (سلف دانشگاه پیام نور) واگذار شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، مؤسسه انتشارات آموزش انقلاب اسلامی جانشین مؤسسۀ انتشارات فرانکلین شد. مؤسسۀ انتشارات فرانکلین تهران در توسعه و گسترش صنعت چاپ، ویراستاری، و نشر در ایران سهم بسزایی داشت.