متوکل، محمد بن یحیی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی
نسخهٔ تاریخ ‏۱۴ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۹:۳۳ توسط Reza rouzbahani (بحث | مشارکت‌ها)
(تفاوت) → نسخهٔ قدیمی‌تر | نمایش نسخهٔ فعلی (تفاوت) | نسخهٔ جدیدتر ← (تفاوت)

متوکل، محمد بن یحیی ( -1849م)  Mohammad bin Yahya Al-Motawakkel


امام زیدیه در یمن. وی نوه‌ی امام منصور علی بن عباس است که در 1845م با کمک شریف حسین، والی عثمانی در تهامه، بر امام منصور علی کودتا و ادعای امامت کرد. محمد لقب متوکل را برای خود برگزید. دوستی او با شریف حسین چندان به درازا نکشید و با شریف مکه (محمد بن عون) برای هجوم به ابوعریش ائتلاف کرد. هدف وی بازگرداندن اراضی پایین‌دست یمن در تهامه و ابوعریش بود. نیروهای امام متوکل احمد در 1947 و 1948 توانستند نیروهای شریف حسین را شکست دهند و خود او را دستگیر و زندانی کنند. سپس شهرهای مهمی مانند زبید، بیت الفقیه و مخاء به تصرف نیروهای امام متوکل محمد درآمد. شریف حسین در زندان با کمک رجال قبایلی از نجران و جبل حراز آزاد و با کمک آنان نیروهای دولت زیدی امام متوکل محمد را در مخاء شکست داد. دولت عثمانی تصمیم گرفت با دخالت مستقیم خود اوضاع یمن را آرام کند. در 1949 توفیق پاشا -فرمانده‌ی نیروهای عثمانی- همراه گردانی مجهز به شهر ساحلی حدیده رسید و شریف حسین را وادار به تسلیم کرد و سپس امام متوکل محمد را به حدیده فراخواند. وی در پذیرش دستور توفیق پاشا مردد بود، اما نهایتاً پذیرفت و توافق‌نامه‌ای میان دوطرف امضا شد که بر اساس آن امام متوکل محمد به فرمانروایی‌اش بر دولت زیدیه‌ی یمن ادامه دهد؛ به شرط آن که وابستگی به دولت عثمانی را بپذیرد، بخشی از درآمدهای دولتش را به خزانه‌ی آنها واریز کند و پایگاهی برای نیروهای عثمانی در صنعاء تخصیص دهد. متوکل در ژوییه 1849 همراه توفیق پاشا و نیروهای ترک وارد صنعاء شد. یک روز بعد مردم صنعاء با اطلاع از موضوع قیام کردند و صدها تن از ترک‌ها را کشتند. توفیق پاشا که در جریان این شورش به شدت زخمی شده بود، امام متوکل را خلع و منصور علی را بر جای وی منصوب کرد. پس از 25 روز نیروهای ترک عثمانی ترجیح دادند به حدیده عقب‌نشینی کنند و دولت زیدیه را به حال خود وانهند و تا 23 سال پس از آن پایشان به شمال یمن باز نشد.

امام منصور علی، متوکل را ابتدا زندانی و در سپتامبر 1849م سر از تنش جدا کرد.