مجموعه فرهنگستان‌های ایران
| مجموعۀ فرهنگستان‌های ایران | |
|---|---|
| نام فارسی | مجموعۀ فرهنگستان‌های ایران |
| کشور | ایران |
| استان | تهران |
| موقعیت | تهران، بزرگراه شهید حقانی، خروجی کتابخانۀ ملی، بلوار دکتر حسن حبیبی |
| کاربری | فرهنگی |
| مشخصات معماری | دو مجموعۀ اصلی، شامل فرهنگستان‌ها و مجموعۀ گردهمایی‌ها و یک بخش تکمیلی |
| زمان ساخت | دهۀ 1370 |
| سازنده | طراحی هادی میرمیران |
مجموعۀ ساختمان‌های فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران. مشتمل است بر دو مجموعۀ اصلی، شامل فرهنگستان‌ها و مجموعۀ گردهمایی‌ها و یک بخش تکمیلی که هردو مجموعه را دربرمی‌گیرد. مجموعۀ ساختمان‌های عمدۀ فرهنگستان‌ها نیز شامل سه فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، علوم، علوم پزشکی و یک کتابخانۀ مشترک است. این مجموعه در تهران، بزرگراه شهید حقانی، خروجی کتابخانۀ ملی، بلوار دکتر حسن حبیبی واقع شده است.
طراحی بنای فرهنگستان‌های جمهوری اسلامی ایران طی یک مسابقۀ معماری در سطح ملی ارائه شد و سپس توسط هادی میرمیران که برندۀ مسابقه بود، طراحی‌اش در سال 1373ش انجام شد و بعدتر توسط چند شرکت معماری به اجرا درآمد.
مشخصات کلی معماری
تمرکز در شکل بنا و آزاد گذاشتن بیش‌تر اراضی مجموعه، استفادۀ خلاق از مبانی کهن‌الگوهای معماری ایران، وحدت و یکپارچگی بنا، احترام به بستر خاکی، افقی بودن بنا، رعایت زاویۀ تاریخی در بنا و بالاخره دید کوه دماوند از مهم‌ترین اصول و مفاهیمی است که در طرح ارائه شدۀ فرهنگستان توسط میرمیران لحاظ شده است. ولی شاید سادگی بنای فرهنگستان و نمادین بودن آن و محدود بودن عناصر اصلی تشکیل‌دهنده‌اش مهم‌ترین ویژگی این طرح باشد. عناصر تشکیل‌دهندۀ بنا عبارتند از: ورودی، صفه، حیاط مرکزی، گنبد گردهمایی‌ها و دیوارۀ فرهنگستان‌ها که با حضور آزادانه بر قسمتی از تپۀ شیب‌دار زمین بنا ترکیب موزون و برجسته‌ای را از عناصر طبیعی و مصنوعی به وجود آورده و زیبایی بنا در زمین را متبلور ساخته است. صفه و حیاط مرکزی در واقع دو فضای باز ممتاز را با شخصیت‌های متفاوت معنا می‌کنند. در طرح میرمیران کل اجزاء برنامه در چند عنصر اصلی خلاصه شده است: سطح افقی وسیعی به ابعاد ۲۰۰ × ۸۵ متر که در بلندترین قسمت زمین (به فاصلۀ 70- 80 متر از مرز زمین و میدان ورودی مجموعه) و در جهت شرقی-غربی قرار گرفته است. این سطح افقی با صفه، بدون مداخلۀ زیاد در توپوگرافی طبیعی زمین، به شکلی روی زمین نشسته است که در جایی تقریباً هم‌سطح و در جایی بلندتر از سطح زمین است و در جبهۀ شمالی نیز بخشی از تپه تقریباً جزئی از صفه شده است. این سطح وسیع، با توجه به موقعیت و چشم‌انداز بسیار زیبایی که دارد، محل برگزاری اجتماعات و مراسم بزرگ در هوای آزاد، و در عین حال عنصر پیونددهندۀ سایر اجزاء مجموعه است.
مشخصات اجزاء مجموعه
- بنایی رفیع، در منتهی‌الیه شرقی صفه، شامل سه برج بلند و در کنار هم که در چند طبقۀ بالایی به هم وصل شده و دو دروازۀ بلند به وجود آورده‌اند که از میان آنها قلۀ دماوند پیداست. هر یک از این سه برج بلند یکی از فرهنگستان‌ها را در بر می‌گیرد و چند طبقۀ بالایی نیز، که آنها را مانند تاجی به هم وصل می‌کند، به کتابخانه اختصاص یافته است. این سه برج، از پشت و در منتهی‌الیه جبهه آنها را روی زمین استوار نگه می‌دارد.
- یک برآمدگی کروی‌شکل در منتهی‌الیه غربی صفه، و روبه‌روی بنای بلند فرهنگستان‌ها که سقف سالن اجتماعات ۱۵۰۰ نفره و مربع‌شکلی را که مهم‌ترین عنصر مجتمع گردهمایی است، می‌پوشاند
- یک حیاط، در داخل سطح صفه و بین دو عنصر اصلی دیگر (بنای فرهنگستان‌ها و مجتمع گردهمایی‌ها)، که نمازخانه، چندین سالن، و بخش‌های تکمیلی بنا در سطح زیرزمین صفه در دو طبقه در اطراف آن قرار گرفته‌اند.