محمد بن تغلق ( ـ۷۵۱ق)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

محمّد بن‌ تُغْلُق‌ ( ـ۷۵۱ق)
(یا: سلطان غیاث‌الدین محمد بن تغلق‌شاه؛ مشهور به جَونه وو اُلُغ و ابوالمجاهد محمدشاه) دومین‌ پادشاه‌ (حک: ۷۲۵ـ۷۵۱ق) تغلق‌شاهیان‌ هند. پسر غیاث‌الدین‌ تُغْلُقْ‌شاه و ولیعهد‌ او بود و عنوان‌ «اُلُغ‌‌خان» یافت‌. برخی‌ تاریخ‌نگاران‌ وی‌ را متهم‌ کرده‌اند که‌ در حادثۀ‌ فروریختن‌ سقف‌ اقامتگاه‌ پدرش‌ دست‌ داشته‌ است‌. پس‌ از جلوس‌ بر تخت‌ سلطنت‌، عنوان‌ محمد بن‌ تُغْلُقْ‌ را برای‌ خود برگزید. پس‌ از چندی‌ با الحاکم‌ بِاَمرِالله‌، دومین خلیفۀ‌ فاطمی‌ در مصر، ارتباط‌ یافت‌ و در ۷۴۲ق منشور حکومت‌ خود را از او، گرفت‌. در دورۀ‌ او، قدرت‌ تغلق‌شاهیان‌ به‌اوج‌ خود رسید. ابن بَطوطه، سیّاح معروف، در سفرنامۀ خود شرح مفصلی از دربار محمد آورده است اما پرداختن به امور نظامی‌، اجتماعی‌ و اقتصادی‌ و نیز خشکسالی‌ و قحطی‌ در کشور، ثبات‌ حکومت‌ وی‌ را مختل‌ کرد و سبب‌ بروز شورش‌های‌ بسیار شد که در نتیجۀ آن حسن‌ کانگو، مؤسس‌ سلسلۀ‌ بهمن‌ شاهیان‌، دَکَن را و شمس‌الدین‌ الیاس‌، پادشاه‌ مؤسس‌ سلسلۀ‌ الیاس‌ شاهیان‌، بنگال را مستقل‌ کردند و محمد بن‌ تُغْلُقْ‌ هم در نزدیکی‌ تهته‌ درگذشت‌. او با علوم‌ مختلف‌ آشنا بود و در نظم‌ و نثر فارسی‌ و خوشنویسی‌ تبحر داشت‌.