مشاهده (علم)
مشاهده (علم)(observation)
در علم، درک و دریافت پدیده‌ها. از آن جمله است بررسی ماه با تلسکوپ، تماشای موش‌ها برای کشف راه و رسم جفت‌گیری آن‌ها، یا دیدن چگونگی رشد یک گیاه. پیش از این، مشاهده کاملاً مستقل از نظریه در نظر گرفته می‌شد، به تمرکز مشاهده‌گر به جنبه‌اي از موضوع مورد مشاهده وابسته دانسته نمي‌شد و در نتیجه، از تلقی واقع‌نگری علمی پشتیبانی می‌کرد. با این حال، مثال‌های پیشین نشان می‌دهند که مشاهده‌ها بر اساس نظریه‌ای از پیش موجود ترتیب یافته‌اند؛ مثلاً شخص نمی‌تواند رفتار جفت‌گیری موش‌ها را مشاهده کند، بدون اطمینان از این‌که چنین رفتاری می‌باید چگونه باشد. علاوه بر این، بسیاری از مشاهده‌ها، در واقع بر رفتار مشاهده‌شونده تأثیر می‌گذارند، همچنان که مشاهده بر جفت‌گیری موش اثر می‌گذارد.