چمران ، مصطفی (قم ۱۳۱۱ـ دهلاویه ۱۳۶۰ش)
چمران، مصطفی (قم ۱۳۱۱ـ دهلاویه ۱۳۶۰ش)
| مصطفی چمران | |
|---|---|
| زادروز |
قم ۱۳۱۱ش |
| درگذشت | دهلاویه ۱۳۶۰ش |
| ملیت | ایرانی |
| تحصیلات و محل تحصیل | دانشکده فنی دانشگاه تهران ، دانشنامه دکترای مهندسی هسته ای از امریکا |
از فعالان سیاسی و مبارز در دورۀ پهلوی و جمهوری اسلامی ایران. تحصیلاتش را در مدرسۀ انتصاریه، دارالفنون، و البرز گذرانید. از آن‌جا که روحیه‌ای مذهبی داشت، از دوران نوجوانی در جلسات درس و سخنرانی آیت‌الله طالقانی و استاد مطهری حاضر می‌شد. پس از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ش به نهضت مقاومت ملی پیوست و در همان سال به دانشکدۀ فنی دانشگاه تهران راه یافت و در اعتراضات دانشجویی ۱۶ آذر ۱۳۳۲ش زخمی شد. پس از فارغ‌التحصیلی در ۱۳۳۶، با استفاده از بورس تحصیلی، به امریکا رفت ولی درپی مخالفتش با رژیم پهلوی بورس او قطع شد. با این‌حال، وی به کسب دانشنامۀ دکترای مهندسی هسته‌ای موفق شد. چمران در ۱۳۴۰ش در رأس جنبش‌های دانشجویی خارج از کشور قرار گرفت و سال بعد به عضویت افتخاری و دایمی کنفدراسیون دانشجویان ایرانی در امریکا، برگزیده شد. وی در سال‌های نخست دهۀ ۱۳۴۰، برای فراگیری آموزش‌های جنگ‌های چریکی به مصر رفت و دو سال زیر نظر متخصصان فلسطینی آموزش دید. در ۱۳۴۹ طی سفری به لبنان، با امام موسی صدر رابطۀ نزدیکی یافت و مبارزاتش را در کنار فلسطینیان و اعراب بر‌ضد اسرائیل ادامه داد. او با همکاری امام موسی صدر جنبش اَمَل را سازمان داد و هدایت کرد. به دنبال ربودن امام موسی صدر و با پیروزی انقلاب اسلامی، به ایران بازگشت و در استقرار و تحکیم نهادهای نظامی و امنیتی انقلاب، مانند سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نقش مؤثری برعهده گرفت. او مسئولیت‌های خود را با فرماندهی نیروهای مردمی در مبارزه با گروه‌های ضد انقلاب در کردستان شروع کرد و با انتصاب به وزارت دفاع در آبان ۱۳۵۸؛ نمایندگی مردم تهران در اولین دورۀ مجلس شورای اسلامی؛ نمایندگی امام در شورای عالی دفاع (اردیبهشت ۱۳۵۹) و تشکیل و سازماندهی ستاد جنگ‌های چریکی و نامنظم پس از شروع جنگ تحمیلی ادامه داد. وی در بسیاری از عملیات‌های نیروهای ایرانی بر‌ضد عراق حضور داشت و در جبهۀ دهلاویه در ۳۱ خرداد ۱۳۶۰ به شهادت رسید. چمران ذوق هنری، ادبی و عرفانی نیز داشت و مجموعه‌ای از نوشته‌هایش در موضوع مناجات منتشر شده است.