نمایش مبدأ برای ملا عبدالله فاضل قندهاری

ملا عبدالله فاضل قندهاری (قندهار 1227- مشهد 1312ق)

(با نام کامل: ملا عبدالله بن نجم‌الدین فاضل قندهاری) عالم امامی، فقیه اصولی، محدث، ریاضیدان، مدرس و شاعر افغانستان در قرن 13 هجری قمری، متخلص به وصال. در شهر قندهار در خانواده‌ای دانشمند و فرهیخته متولد شد. علوم گوناگون- از قبیل کلام، حکمت، مبادی فقه و اصول، تفسیر و حدیث - را نزد پدرش ملانجم الدین، که از علمای معروف افغانستان و مرجع شیعیان قندهار بود، آموخت و به گرفتن اجازۀ اجتهاد از او نایل شد. پس از آن، در محضر [[شفتی، محمدباقر (۱۱۸۰/۱۱۷۵ـ اصفهان ۱۲۶۰ق)|سید محمد باقر اصفهانی شفتی]] معروف به حجت‌الاسلام شفتی حاضر شد. سپس به نجف رفت و شاگرد [[شیخ انصاری]] شد. پس از بازگشت به ایران، در مشهد سکونت کرد. 

در ۱۲۵۷ق و پس از اشغال قندهار و کابل توسط نیروهای انگلیسی به بهانۀ حمایت از [[شاه شجاع درانی|شاه شجاع]]، ملا عبدالله بلافاصله به کابل رفت و بر ضد انگلیسی‌ها شروع به فعالیت کرد. او با درایت بسیار توانست اهل سنت و شیعۀ کابل را با یکدیگر آشتی دهد و با ایجاد وحدت، به مبارزه و جهاد علیه انگلیسی‌ها دعوت کند. در نتیجۀ جهاد او و دیگر علمای افغان، مردم بر ضد نیروهای اشغالگر انگلیس شوریدند و همۀ آنان را کشتند.

ملا عبدالله در ۱۲۷۱ق به مشهد بازگشت و تا آخر عمر همان جا زندگی کرد. او سال‌ها در مشهد به تدریس علوم دینی و تألیف و تصنیف پرداخت و شاگردان بسیاری تربیت کرد. 

از جمله آثار اوست: "حل‌العقال فی خلق‌الاعمال"؛ "الفرائدالبهیهٔ"، در شرح "العقاید" شیخ بهایی؛ "کحل‌الطرف فی علم‌الصرف"؛ "الهدایهٔ فی تفسیر آیهٔ‌الولایهٔ"؛ شرح "مشکاهٔ الانوار"؛ "البرهان فی قطع شبه‌الشیطان" یا رسالۀ "برهانیه"، در کلام؛ ترجمۀ "تفسیرالعسکری (ع)"؛ "تحریرالاصول"، در اصول فقه؛ "تذکرهٔ العلماء"؛ "دلالهٔ السالکین فی قواعدالعارفین"؛ "کشف‌الغطاء عن مسئلهٔ‌البداء"؛ "خوان‌الوان"، در متفرقات، به سبک کشکول.

ملا عبدالله طبع شعر هم داشت. اوایل "مهجور" تخلص می‌کرد و بعدها تخلص "وصال" را برگزید.

او در ۱۳۱۲ق در شهر مشهد درگذشت و در دارالضیافه حرم امام رضا دفن شد.