نمایش مبدأ برای مهندس باشی، میرزا رضا (تبریز ۱۲۰۳ـ۱۲۹۹ق)


مهندس‌باشی، میرزا رضا (تبریز ۱۲۰۳ـ۱۲۹۹ق)<br>
<p>از رجال دانشمند و صاحب تأثیر عصر قاجار. میرزا رضا یا محمدرضای مهندس تبریزی ازجمله پنج نفر شاگردانی بود که عباس میرزا نائب‌السلطنه در ۱۲۳۰ق برای تحصیل در رشتۀ مهندسی به انگلستان روانه نمود و در ۱۲۳۴ق، پس از تحصیلات، آنان را به تهران خواست و به هریک کاری ارجاع نمود. میرزا رضا بعداً ملقب به مهندس‌باشی شد. در لشکرکشی محمدشاه در ۱۲۵۳ق به هرات، ازجمله چهار شهر خراسان، میرزا رضای مهندس‌باشی نیز به‌همراه وی بود و در ساختن سنگرها و قلعه‌ها به طراحی و دخالت می‌پرداخت. در این ایام، برحسب دستور حاجی میرزا آقاسی، کتاب ''صواعق‌النظام'' در علم ترکیب توپ و خمپاره و ترتیب گلوله و عراده و سایر آلات و ادوات جنگی را تألیف کرد و در رمضان ۱۲۵۴ق، یعنی یک ماه پس از ورود محمدشاه به تهران، آن را تمام کرد. در اوایل سلطنت ناصرالدین‌شاه که میرزا تقی‌خان امیرکبیر، صدر اعظم اصلاح‌طلب ایران درصدد اصلاحات اساسی و ایجاد تأسیسات عام‌المنفعه افتاد و مدرسۀ دارالفنون را ایجاد کرد، میرزا رضای مهندس‌باشی طرح بنای ساختمان آن را ریخت و محمدتقی‌خان معمارباشی مأمور بنای آن گردید. مهندس‌باشی قریب به یک قرن زیست و در آن دوران از مهندسین درجه یک به‌شمار می‌آمد. وی تا اواخر سلطنت ناصرالدین‌شاه زنده بود. مهندس‌باشی کتب متعددی را به زبان فارسی ترجمه کرد. ''تاریخ ناپلئون بناپارات''، ''تاریخ پطر کبیر'' و تاریخ ''تنزل و خرابی دولت روم''، ازجمله آثار ترجمه شده توسط وی و از نخستین آثار معتبر تاریخی فرنگی به زبان فارسی است. </p>
<br><!--38556200-->
[[رده:تاریخ ایران]]
[[رده:دورۀ قاجار]]
[[رده:زبان شناسی و ترجمه]]
[[رده:مترجمان]]