هرثمه بن اعین
هَرْثَمة بن اَعیَن ( ـ۲۰۰ق)
از دلاوران و امیران عرب در قرن دوم هجری. هارون‌الرشید او را والی مصر کرد. هرثمه شمال افریقا را تا طرابلس و قیروان تصرف کرد و قبایل بربر را به اطاعت خود درآورد. سپس فرمانروای خراسان شد. پس از درگذشت هارون و اختلاف میان امین و مأمون، او جانب مأمون را گرفت و فرمانده سپاه وی شد و با قتل امین راه خلافت مأمون را هموار کرد. ولی مأمون به او بدگمان شد و ظاهراً به سعایت وزیرش فضل بن سهل او را در مرو به‌قتل رساند. اتهامات او را تبانی با ابراهیم بن مهدی که مدتی کوتاه پس از قتل امین در بغداد به خلافت نشست و سستی در کشتن ابوالسرایا و فرونشاندن قیام علویان می‌دانند.