پیشوا، شهرستان
پیشوا، شهرستان (County) Pishva
واقع در نواحی شرقی استان تهران، به مرکزیت شهر پیشوا و متشکل از بخش‌های مرکزی (مشتمل بر دهستان‌های عسگریه و پیشوا) و جلیل‌آباد (مشتمل بر دهستان‌های جلیل‌آباد و طارند بالا). در آبان سال 1389ش بنا بر مصوبۀ هیأت دولت، به تاریخ 23 آبان 1389ش، بخش پیشوا با روستاها و اماکن و مزارع مربوطه از شهرستان ورامین انتزاع پیدا کرد و مستقلاً به شهرستان ارتقاء یافت. براساس سرشماری سراسری سال 1395ش جمعیت شهرستان پیشوا 86,601نفر است؛ طبق اطلاعات مرکز آمار ایران، حدود 68درصد این مقدار شهرنشین و بیشتر از 31درصد روستانشینند. علاوه بر شهر پیشوا، در سال 1399ش شهر جلیل‌آباد نیز (با ارتقاء از حالت روستایی به شهر) در این شهرستان ایجاد شده است. پیشوا در نواحی غربی و جنوبی با شهرستان ورامین، در شمال و شرق با شهرستان پاکدشت و در شرق جنوبی با شهرستان گرمسار (در استان سمنان) محدود می‌شود.
این شهرستان با ارتفاع حدود 900متر، دشتی‌ست که در حد فاصل نواحی کویری و خشک استان سمنان و تهران (در شرق و جنوب) و کوهپایه‌های البرز مرکزی (در شمال) واقع شده است. خاک این شهرستان جز در نواحی مجاور با کویر در صورت وجود آب و بارندگی حاصلخیز، اقلیم آن معتدلِ مایل به گرم و از نظر بارندگی جزو نواحی خشک ایران است. پیشوا فاقد عارضۀ طبیعی (رود یا کوه) چشمگیری است و مردم آن جز فعالیت در مشاغل خدماتی و صنعتی به کشاورزی و دامداری اشتغال دارند. مهم‌ترین تولیدات کشاورزی این شهرستان غلات، صیفی‌جات و محصولات گلخانه‌ای است. آب زراعی این شهرستان به دلیل خشکسالی دهه‌های اخیر و کم‌آبی قنات‌ها و چشمه‌سارها، از طریق منابع زیرزمینی با حفر چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق تأمین می‌شود. مردم این شهرستان شیعۀ دوازده‌امامی و فارس‌زبانند. از مهم‌ترین اقوام این شهرستان طایفۀ تاجیکند که در سراسر این شهرستان و شهرستان ورامین سکونت دارند.
جز سایت‌ها و محوطه‌های باستانی، قدیم‌ترین سازه‌های پابرجای این شهرستان (شمار معدودی آب‌انبار، کاروانسرا، بازار، باغ-عمارت و بقعه) مربوط به دورۀ قاجار الی صفویه است. مهم‌ترین این بناها آرامگاه امامزاده جعفر شهر پیشواست که در اوائل دورۀ صفویه به دستور شاه طهماسب اول ساخته و در دورۀ قاجار (به دستور فتحعلی‌شاه) و اخیراً توسعه یافته است. یکی از دلایل توسعه و رونق شهر پیشوا و مناطق پیرامونش نیز وجود بارگاه این امامزاده بوده که از برادران امام رضاست.