پیچ ارشمیدس
پیچِ اَرَشْمیدُس (Archimedes screw)
از ابتدایی‌ترین انواع تلمبه[۱]. اختراع آن را به ارشمیدس[۲]، ریاضی‌دان یونانی، نسبت می‌دهند. این تلمبه از مارپیچ بی‌انتهایی تشکیل می‌شود که در استوانۀ تنگی می‌چرخد. از آن برای آبیاری نیز استفاده می‌کنند. بخش پایین پیچ ارشمیدس در آب فرو می‌رود و با چرخش مارپیچ مقدار کمی آب در استوانه بالا می‌آید. شیب استوانه چنان است که با چرخش بعدی مارپیچ، آب تا بالای پرۀ بعدی بالا می‌آید و درهمین زمان، پرۀ پایینی مقدار دیگری آب بالا می‌کشد. با چرخش پیوستۀ مارپیچ، آب پره‌به‌پره بالا می‌آید تا از سر استوانه بیرون بریزد. پیچ ارشمیدس قدمتی بسیار دارد (ح ۲۵۰پ‌م)، و طی قرن‌ها، برای آبیاری و زهکشی[۳] زمین به‌کار رفته است. این دستگاه ساختمان ساده‌ای دارد و قادر است آب حاوی گِل، ماسه، شن، و حتی ذرات درشت‌تر بالا بکشد.