اولیس (کتاب)
اولیس (کتاب)(Ulysses)
رمانی از جیمز جویس، به زبان انگلیسی، نوشته‌شده در ۱۹۱۴ـ۱۹۲۶. حکایت تحریر و چاپ اولیس هیچ کم از ماجراها و شگردهای بی‌شمار آمده در آن ندارد؛ ۵۰۰ نسخه از ۲هزار نسخۀ چاپ اول کتاب در آتش سوخت و ۴۹۹ نسخه از ۵۰۰ نسخۀ بعد توقیف شد. بنابراین اولیس هرگز «چاپ اول» به‌معنای مرسوم نداشته است. جویس رمان دردسرساز خود را در سه شهر تریست، زوریخ و پاریس نوشت. مفسّران، در هم‌خوانی تقلیدگون اولیس از اودیسه به این مضمون نظر داشته‌اند. اگرچه همۀ شخصیت‌های اولیس از اودیسه‌ی هومر نمونه‌برداری و تقلید شده‌اند، نمی‌توان شاهکار جویس را تقلیدی صرف دانست. پرسش بنیادین این است که آیا اولیس اصلاً رمان هست؟ اولیس کتابی است که در آن همۀ انواع نوشتاری فرهنگ غربی مجموع شده است؛ افسانه، مرثیه، حماسه، سرگذشت‌نامه، تاریخ، تحقیق، هجونگاری، گزارش خبری، حکایت خنده‌آور، درام، سالنامه، آواز مذهبی، موسیقی سمفونیک، اپرا، رساله‌نویسی. از آغاز تا پایان کتاب بیش از ۱۰۰ سبک متفاوت در کتاب داخل می‌شود؛ طرزهای بیانی متفاوت، از طرز بیان ادبی گرفته تا زبان کوچۀ مردم امریکا، زبان قضات، زبان دانشمندان، زبان دیوانگان، زبان نقالی، همراه با استفادۀ بیش از حد از صنایع بدیعی. کلّ کتاب به شیوۀ جریان سیّال ذهن روایت شده است، و از شیوۀ معمول نقطه‌گذاری (استفاده از علایم سجاوندی) و سیر روایی داستان بی‌بهره و با این همه هنوز یک‌دست است. داستان درواقع طی یک روز در دوبلین اتفاق می‌افتد. هم‌خوانی شخصیت‌های اصلی با شخصیت‌های اودیسه چنین است: لئوپولد بلوم (اودیسه)، استیون ددالوس (تلماخوس)، مالی بلوم (کالوپسو و پنلوپه)، گرتی مک دوال (ناویسکائا)، بلاکوئن (کیرکه) و جز آن‌ها.