حیوی بلخی
حَیَوی بلخی (قرن ۳)
یهودی ایرانی، از فرقۀ قرائیت. بدعت‌گذار در دین یهود. در بلخ می‌زیست و احتمالاً تحت تأثیر اندیشۀ قدریون و معتزله بود. زیرا شهر بلخ در آن دوره مرکز برخورد آرا بود. حیوی انتقادهای بی‌سابقه‌ای از تورات کرد. به مبحث آفرینش در تورات ایمان نداشت. ازجمله سؤال‌های او این‌که آدم (ع) به چه علت مجازات شد و چرا ملت یهود در مصر به اسارت رفتند.