مقتفی عباسی
مُقْتَفی عباسی (۴۸۹ـ۵۵۵ق)
ابوعبدالله محمد ملقب به المقتفی بامرالله سی‌ویکمین خلیفۀ عباسی (حک ۵۳۰ـ۵۵۵ق). پس از خلع برادرزاده‌اش، راشد، به خلافت رسید. روابط خوبی با سلطان مسعود سلجوقی داشت و خواهر او را به همسری گرفت و دختر خود را به مسعود داد. سلطان سنجر سلجوقی علامت‌های خلافت، یعنی لباس و چوبدستی پیامبر، را که از مسترشد، خلیفۀ اسبق، گرفته بود، برای مقتفی بازپس فرستاد، اما پس از مرگ مسعود روابط خلیفه با سلطان محمد سلجوقی تیره شد و محمد به جنگ خلیفه آمد و بغداد را محاصره کرد. دوران خلافت مقتفی مقارن جنگ‌های صلیبی در شام، اختلاف و منازعه میان سلاطین سلجوقی در ایران و هجوم ترکان غز به خراسان بود. او را فردی حلیم و کریم و عادل و نیکوکار توصیف کرده‌اند. مقتفی نخستین خلیفۀ عباسی است که پس از سقوط آل بویه مستقلاً به بغداد و اطراف آن حکومت داشت.