آیین نامه نویسی

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی


آیینِ نامه‌نِویسی

رساله‌ای مختصر به فارسی میانه (پهلوی)، دربارۀ الگوهای نگارش نامه، برای دبیران از مؤلفی ناشناس. در این رساله نمونه‌هایی از انواع نامه‌ها، مانند نامۀ تسلیت خطاب به اشخاص بالادست، فرودست، اقوام و یا دوستان و نیز نمونه‌هایی از عبارات آغازی یا پایانی نامه‌های گوناگون و چگونگی ذکر نام و لقب یا القاب مخاطب نامه و ذکر جمله‌های دعایی مرسوم در اواخر دورۀ ساسانی آمده است. بیشتر الگوها برای نامه‌های رسمیِ ادیبانه و دارای جمله‌های تصنّعی است. منیژه احدزادگان این رساله را که احتمالاً مربوط به اواخر دوران ساسانی است به فارسی امروزی ترجمه کرده است.

ابن‌ندیم در الفهرست از آیین‌نامه‌هایی مانند آیین تیراندازی، منسوب به بهرام گور و آیین چوگان‌بازی نام می‌برد. مسعودی از آیین‌نامه‌ای یاد می‌کند که «گاهنامه»‌ای نیز بدان ضمیمه بوده و صفحات آن به هزاران برگ می‌رسیده است. آیین‌نامه‌ها از نظر تأثیری که بر ادب دورۀ اسلامی داشته‌اند، مهم به شمار می‌آیند.