باغ ملی (شهرستان ها)
باغ ملّی (شهرستان‌ها)
باغ‌هایی که در دورۀ رضاشاه پهلوی به‌عنوان گردشگاه عمومی در برخی از شهرهای ایران احداث و بدین نام خوانده شدند. این باغ‌ها اغلب سالن سینما و تئاتر و رستوران داشتند و در آن‌ها برنامه‌های آکروبات و بندبازی اجرا می‌شد. شماری از باغ‌ها به ترتیب حروف الفبای نام شهرها از این قرارند: باغ ملی اراک، که در ۱۳۰۸ش در محل یکی از گورستان‌های شهر احداث شد. باغ ملی اصفهان (← دردشت،_محله). باغ ملی اهواز، واقع در خیابان ۲۴متری که اکنون در اختیار سپاه پاسداران است و اولین سینمای دائمی اهواز با نام سینما میهن جنب آن تأسیس شد. باغ ملی بابل، در جنوب شهر، در انتهای خیابان شهید مدرس (پهلوی) و جنب سبزه‌میدان (میدان آزادی). پشت آن دبیرستان شاپور از دورۀ رضاشاه قرار داشت. این باغ دارای دو هکتار و ۲۵۰ متر مربع مساحت بود که با تعریض خیابان‌های اطراف آن در دهۀ ۱۳۴۰ش، مساحت آن کاهش یافت. شمشادهای انبوه دیوارهای آن را تشکیل می‌داد و حوضی گِرد با حوضچه‌ای میانی داشت و در چهار طرف آن مجسمه‌های شیر سنگی طلایی‌رنگ نصب شده بود که از دهانشان آب می‌ریخت. پس از انقلاب سفید، مجسمۀ محمدرضاشاه و مجسمه‌هایی که نماد فرمان‌های نُه‌گانۀ او بودند، جایگزین حوض باغ ملی شدند، و پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در جای آن‌ها ساختمان شهرداری احداث شد. کافه‌قنادی کوچکی نیز در باغ ملی بود که در هنگام تعریض خیابان‌ها تخریب شد. باغ ملی بروجرد که در اواخر دهۀ ۱۳۱۰ش احداث شد. باغ ملی بیرجند. باغ ملی تبریز، که در محوطۀ ارک علی‌شاه احداث شد، دارای سینمای تابستانی بود، و سازمان شیر و خورشید سرخ و کتابخانۀ ملی تبریز در آن قرار داشتند. باغ ملی رشت. باغ ملی سبزوار، که در نزدیکی دروازۀ ارک این شهر بود. باغ ملی سنندج، که در گورستان تابله احداث، و در ۱۳۳۲ش به کارخانۀ برق تبدیل شد. محوطۀ آن هنوز به باغ ملی شهرت دارد. باغ ملی شیراز (← جوان‌آباد، گورستان). باغ ملی قم، که در گورستان قدیمی شهر (گلزار شهدای کنونی) در محلۀ آستانه احداث شد. بعدها در جای آن ساختمان فرمانداری و شهرداری بنا کردند. باغ ملی قوچان، که در بازار فروش دام و چهارپا در نزدیکی محلۀ ترک‌ها احداث شد. باغ ملی کرمان، در کنار خیابان شریعتی، که کتابخانۀ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در آن است. (← دروازه‌های کرمان). باغ ملی لاهیجان، واقع در مرکز شهر، و با ۱۲۶,۵۰۰ متر مربع مساحت. سالن سینما و تئاتر دارد، و کتابخانۀ کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در آن است. باغ ملی مشهد، که در باغ ارک احداث شد. یک هکتار وسعت و درختان چنار کهنسال دارد. قنات مشهور رکن‌آباد از میان آن می‌گذرد. کتابخانه و قرائت‌خانۀ فرهنگ در آن بود که بعدها تبدیل به کافه‌رستوران شد. سینما ملی در این باغ بود، و در اوایل سلطنت محمدرضا شاه، در سالن آن کلاس آموزش تکنیک تئاتر تشکیل شد.