مستوفی الممالک، میرزا حسن (۱۲۵۴ـ۱۳۱۱ش)

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

مُستوفی‌الممالک، میرزا حسن (۱۲۵۴ـ۱۳۱۱ش)

مُستوفي‌الممالک، ميرزا حسن

از رجال و دولتمردان معروف قاجار و پهلوی، پسر سوم میرزا یوسف مستوفی‌الممالک. در هفت‌سالگی لقب پدرش مستوفی‌الممالک را گرفت و به‌جای وی رئیس دفتر استیفا شد، اما حاج میرزا نصرالله گرکانی امور این دفتر را انجام می‌داد. در ۱۳۰۳ق پس از درگذشت پدر تمام مشاغل او برعهدۀ میرزا حسن گذاشته شد. در آن زمان فقط ۱۱ سال داشت، اما ناصرالدین‌شاه به‌سبب احترام به پدرش، او را مورد التفات خود قرار داد. در ۱۳۱۸ق به اروپا رفت و حدود ۷ سال در پاریس بود. او در اندک زمانی از رجال کارآمد کشور شد و در میان شخصیت‌های درجۀ اول کشور ارج و اعتبار و احترام فراوان داشت. او را «آقا» خطاب می‌کردند. در ۱۳۲۵ق به ایران بازگشت و در کابینۀ میرزا علی اصغر‌خان اتابک وزیر جنگ شد. در دورۀ مشروطیت بارها به وزارت و صدارت رسید. وی تا دورۀ هفتم مجلس شورای ملی همواره به‌عنوان نمایندۀ مردم تهران برگزیده مي‌شد، اما به‌سبب تقلب گستردۀ انتخاباتی دورۀ هفتم که تحت فشار شهربانی رضاشاه صورت گرفت، از حضور در مجلس خودداری کرد. میرزا حسن مستوفی‌الممالک در تهران در ۶۰‌سالگی درگذشت و در مقبرۀ خانوادگی در دِه ونک به‌خاک سپرده شد. او از رجال خوشنام و محبوب دورۀ مشروطه بود و به نیک‌نفسی شهرت داشت.