میرزا رضا خان مؤیدالسلطنه

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

میرزا رضا خان مؤیدالسلطنه (نیمۀ دوم سدۀ 13ق - نیمۀ اول سدۀ 14ق)

دولتمرد دورۀ قاجار، پسر حاج میرزا حسین خان گرانمایه سرابی. در رشتۀ حقوق از پاریس مدرک دکتری اخذ کرد. در زمان مأموریت فرخ خان کاشانی در 1273ق، نایب سفارت ایران در پاریس بود. مؤیدالسلطنه از تحصیل‌کرده‌های نظامی زمان سلطنت ناصرالدین شاه قاجار بوده که در اروپا تحصیل کرده است. پدرش حاج میرزا حسین خان گرانمایه در بین مردم معروف بوده به حاج میرزا حسین خان سرابی. اما در واقع، از اهالی ارشق (دهستانی در شهرستان مشکین‌شهر) بوده است. و مؤیدالسلطنه که در آلمان سمت وزیرمختاری ایران را داشته، به تقلید از آلمان‌ها خودش را با لقب «فن ارشق» معرفی می‌کرده است. پس از اتمام تحصیلاتش، و در زمان بازگشت به ایران، مدتی در اسلامبول نزد حاج میرزا حسین خان مشیرالدوله (ملقب به مشیرالدوله و سپهسالار)، سفیر کبیر ایران، به سر برد و وقتی مشیرالدوله در 1288ق به منصب سپهسالاری و صدارت رسید، او را به درجۀ سرتیپی ارتقا داد و برایش سمت آجودان صدارت را تعیین کرد. از این رو، در 1290ق، در سفر اول ناصرالدین شاه به اروپا، به عنوان صدراعظم و آجودان حضور از همراهان شاه بود و تا مدتی مردم او را با عنوان «آجودان سپهسالار» نام می‌بردند. در 1298ق که پدرش از دستگاه حاج میرزا حسین خان سپهسالار بیرون رانده شد، میرزا علی خان امین‌الدوله (ملقب به امین‌الملک) پسرش را به رغم این که تحصیلاتش در نظام بود، جزو عمله خلوت شاهی در خدمت دربار وارد کرد. میرزا رضا خان مؤیدالسلطنه در 1303ق به سمت سفیر ایران در آلمان انتخاب و رهسپار برلن شد. او اولین نمایندۀ سیاسی و وزیرمختار ایران در آلمان و برون‌ شویک، نخستین وزیر مختار آلمان در ایران بود. سفارت میرزا رضا خان گرانمایه در آلمان تا 1309ق ادامه یافت و در آن سال، او ملقب شد به مؤیدالسلطنه.

در 1324ق که نظام‌نامۀ اساسی (قانون اساسی) در حضور نماینده‌های تام‌الاختیار دولت در مجلس مورد بحث قرار گرفت، یکی از آن نماینده‌ها میرزا رضا خان مؤیدالسلطنه بود. او برای وزارت دادگستری انتخاب، و وزیر دادگستری شد.