آذرخش

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

آذَرَخْش (lightning)

آذرخش

تخلیۀ الکتریکی با ولتاژ زیاد بین دو ابر باران‌زای باردار یا بین ابر و زمین. براثر تراکم بارهای الکتریکی اتفاق می‌افتد. هوا در مسیر آذرخش یونیده، دارای خاصیت رسانایی، و منبسط می‌شود. صدای ایجادشده نیز به‌صورت رعد شنیده می‌شود. آذرخش‌ها معمولاً با جریان‌هایی در حدود ۲۰هزار آمپر و دماهایی در حدود ۳۰هزار درجۀ سانتی‌گراد رخ می‌دهند. وقوع آذرخش‌ باعث تولید حدود ۲۵ درصد از اکسیدهای نیتروژن موجود در جوّ می‌شود. بنابه تحقیقاتی در ایالات متحدۀ امریکا (۱۹۹۷) دربارۀ شدت و فراوانی آذرخش‌ها، که با استفاده از اطلاعات گردآوری‌شده از تصاویر ماهواره‌ای و داده‌های شبکۀ امریکایی آشکارسازی آذرخش‌ها حاصل شد، در هر ثانیه ۷۰ تا ۱۰۰ آذرخش در کل جهان رخ می‌دهند که متوسط حداکثر جریان در آن‌ها به ۳۶ کیلوآمپر می‌رسد. تولید و افزایش بارهای الکتریکی درخلال توفان تندری منجربه ایجاد آذرخش می‌شود. بارهای منفی در قاعدۀ ابر جمع می‌شوند، در حالی‌که بارهای مثبت از زمین و نیز از داخل ابر به بالا کشیده می‌شوند و به نوک آن می‌رسند. با تشکیل کانال ‌رسانشی در داخل ابر، جرقۀ بسیار بزرگی بین بارهای مخالف پدید‌ می‌آید که منشأ تولید آذرخش در ابر و سرایت آن به سطح زمین است. آذرخش از تخلیۀ بارهای الکتریکی حاصل از اصطکاک بین ذرات درون ابر، بین دو ابر یا بین ابر و زمین پدید می‌آید. همۀ ساختمان‌های بلند و منفرد، به‌ویژه ساختمان‌هایی که عمدتاً از فلز ساخته شده‌اند، جذب‌کنندۀ آذرخش‌اند. نیز← رعد_و_برق