آرتوری، افسانه های
آرْتوری، افسانه‌های (Arthurian Legend)
مجموعۀ داستان‌ها و رمانس‌های قرون وسطا، که با موضوع بریتانیا شناخته شده‌اند و بر محور آرتور شاه[۱] افسانه‌ای تألیف یافته‌اند. نویسندگان قرون وسطا، به ویژه مؤلفان فرانسوی، از جهات گوناگون به داستان‌های تولد آرتور، ماجراهای شوالیه‌هایش و عشق ناپاک بین شوالیه سِر لانْسلوت[۲] و ملکه گوینیویر[۳]، پرداخته‌اند. این آخرین موقعیت و جست‌وجو برای جام مقدس[۴] (جامی که عیسی در شام آخر از آن نوشید و به قدیس یوسف رامه‌ای[۵] داده شد) به فروپاشی گروه شوالیه، مرگ آرتور، و ویرانی قلمرو سلطنت او انجامید. داستان‌های پیرامون آرتور و دربارش پیش از قرن ۱۱م در وِیْلز رواج یافته بود و شهرت آن‌ها در اروپا از طریق تاریخ پادشاهان بریتانیا[۶] (بین ۱۱۳۵ و ۱۱۳۹م)، اثر جفری مانموتی[۷]، گسترش یافت، در این اثر از شاهی افتخار‌آفرین و پیروزمند تجلیل می‌کرد که ارتشی رومی را در فرانسۀ شرقی شکست داد، اما در شورشی در وطن که برادرزاده‌اش، مُرْدرِد[۸]، برپا کرد زخمی مرگبار برداشت. بعضی از بخش‌های تاریخ جفری ساختاری عالی دارند و بخش‌هایی از داستان‌های سلتی نیز تعدیل یافته‌اند تا مناسب روزگار فئودالی باشند. مفهوم آرتور به‌عنوان یک جهانگشا با الهام از افسانه‌هایی پدید آمد که دربارۀ اسکندر مقدونی و شارلمانی[۹] رواج داشت. نویسندگان بعدی، ازجمله وِیس اهل جرزی[۱۰] و لِیامون[۱۱]، به جزئیات خاص به‌ویژه در ارتباط با شوالیه‌های آرتوری پرداختند.