آر دکو
آرْ دِکو (art deco)
عنوان خلاصهشدۀ سبکی در هنرهای تزیینی[۱] که در طراحی صنعتی[۲] و تزیینات داخلیِ[۳] دهههای ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰م، در امریکا و اروپا، تأثیر بسیار گذاشت؛ و بهویژه در فرانسه و امریکا رونق یافت. انگارههای زاویهدار و هندسی، رنگهای شاد، و بهرهگیری از موادی همچون لعاب مینا[۴]، کروم[۵]، شیشه و پلاستیک، ازجمله ویژگیهای این سبک بودند که به مدرنیسم گرایشی آگاهانه داشت. ارته[۶]، گرافیست روس[۷]، نمایندۀ باب روز این سبک بود. در انگلستان شیوۀ آر دِکو در کار طراحان سفال، ازجمله سوزی کوپر[۸] و کلاریس کلیف[۹] بازتاب یافت. داگلاس اسکات[۱۰] از طراحان صنعتی و جایلز گیلبرت اسکات[۱۱]، از معماران این سبک بودند. آر دِکو حاصل تلاشی آگاهانه بود برای سادهکردن شکلهای انحنادار و صور نباتی پرپیچوتاب سبک آر نووُ[۱۲]. آر دکو گرایش آرنووُ را به انتزاع و تکرار فرمها حفظ کرد، ولی از نقشمایههای قدیمیتری که در آن راه یافته بود، فاصله گرفت. همچنین حاصل یک تعامل هنری زایا بود که بعد از جنگ جهانی اول بین پاریس و نیویورک صورت گرفت. آر دِکو در فرانسه و امریکا بهوفور در معماری شهری استفاده میشد، که از آن جمله است ساختمان کرایسلر[۱۳]، و طراحی داخلیِ تالار موسیقی رادیوسیتی[۱۴]، هر دو در نیویورک. همچنین طراحیهای ارزندهای برای قطارها، اتومبیلها و هواپیماهای خمیده حجم[۱۵] بهشیوۀ آر دکو پدید آمد. این شیوه در طراحی صنعتی، محصولات پارچهای، چینیآلات، رادیو، اثاث خانه، جواهرات و همه نوع آثار چاپی نیز تأثیر گذاشت. استفاده از محصولات آر دکو در صحنههای فیلمها و طراحی لباس، چنان اشتیاق عمومی را به مدرنیسم برانگیخت، که به گشایش بازار جهانی نیویورک سیتی[۱۶] ۱۹۳۹ـ۱۹۴۰م، انجامید.