ابن جوزی، ابوالفرج (۵۱۱ـ۵۹۷ق)

ابوالفرج بن جوزی;
زادروز	۵۱۱ق;
درگذشت	۵۹۷ق
ملیت	بغدادی
شغل و تخصص اصلی	فقیه
شغل و تخصص های دیگر	مورخ، واعظ
آثار	مُنتَظم، در تاریخ خلافت از ۲۵۷ تا ۵۷۴ق؛ التَبشِره، در وعظ و خطابه؛ القُصّاص و الُمذَکّرین، در همان موضوع؛ ذَمّ الهوی؛ اخبار الظِراف؛ اخبار الاَذکیاء؛ اخبار الحَمقاء و الُمغَفَّلین؛ کتاب الخَوایتم؛ تَلبیس ابلیس یا نقد العلم و العلماء؛ اعلام الاحیاء، در نقد احیاء‌العلوم غزالی؛ فنون‌الافنان؛ صفت‌الصَفوة
گروه مقاله	دین اسلام

فقیه، مورخ و واعظ حنبلی‌مذهب. با شش خلیفۀ عباسی معاصر بود. بیشتر عمر در بغداد به سر برد و بر چند مدرسه ریاست داشت. در خلافت مُقتَفی شهرتی در وعظ به‌هم رسانید، چنان‌که در گفته‌ای مبالغه‌آمیز، شمار حاضرانِ منبر او ۳۰۰هزار تن بوده‌اند. رمز توفیق ابن جوزی تبلیغ مذهب حَنبَلی و استعداد خارق‌العاده‌اش در سخنوری بود، و با نفوذی که از همین طریق در میان عموم پیدا کرده بود، وجودش برای خلفایی که با سپاه سلجوقیان در کشاکش بودند، اهمیت بسیار داشت. با تغییر سیاست خلفای بعدی، ابن جوزی نیز نفوذ خود را ازدست داد و سرانجام سال‌ها در واسط به حال تبعید زیست (۵۹۰ـ۵۹۵ق). از صوفیان به‌شدت انتقاد می‌کرد و بدعت‌های بسیاری را به ایشان نسبت می‌داد. همچنین هیچ‌چیز را برای عوام زیان‌بخش‌تر از علم کلام نمی‌دانست. تألیفات وی فراوان است و شمار آثارش را از ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ گفته‌اند. تألیفاتش حاوی جنبه‌های متعدد از فرهنگ اسلامی ازجمله حدیث، شریعت، قرآن و تاریخ است. از آثار مهم اوست: مُنتَظم، در تاریخ خلافت از ۲۵۷ تا ۵۷۴ق؛ التَبشِره، در وعظ و خطابه؛ القُصّاص و الُمذَکّرین، در همان موضوع؛ ذَمّ الهوی؛ اخبار الظِراف؛ اخبار الاَذکیاء؛ اخبار الحَمقاء و الُمغَفَّلین؛ کتاب الخَوایتم؛ تَلبیس ابلیس یا نقد العلم و العلماء؛ اعلام الاحیاء، در نقد احیاء‌العلوم غزالی؛ فنون‌الافنان؛ صفت‌الصَفوة. ظاهراً شعر نیز می‌گفته و دفتری نیز ترتیب داده بود که ازمیان رفته است.