اتیان سوگند
اِتْیانِ سوگَند
استناد و ذکر یکی از مقدسات مذهبی مورد اعتقاد شخص، در ابتدای سخن یا ادعای او، برای تحکیم و توصیف آن به صدق و صحت براساس علم و اطلاع او، یا برای تحکیم التزام او به انجام آنچه برعهده گرفته. در امور کیفری شخصی که به‌عنوان شاهد یا مطلع نزد مقام قضایی حاضر می‌شود، باید قبل از اظهارات خود، طبق مواد ۱۵۳ و ۱۹۶قانون آیین دادرسی کیفری. سوگند یاد کند. همچنین در مواردی که قاضی به ارتکاب قتل از جانب متهم علم قطعی حاصل نکرده بلکه ظن پیدا کند، مورد از موارد لوث است و در این‌صورت قسامه (پنجاه سوگند توسط خویشان و بستگان نسبی مدعی که همگی مرد باشند) انجام می‌شود (مادۀ ۲۳۹ به بعد قانون مجازات اسلامی). در امور حقوقی، سوگند شرعی یکی از ادلۀ اثبات دعوی است، به این معنی که اگر مدعی فاقد دلیل و مدرک معتبر باشد و خوانده هم منکر ادعای او شود، به تقاضای مدعی، منکر، ادای سوگند می‌کند و به موجب آن ادعا ساقط می‌شود و اگر از ادای سوگند امتناع ورزد، سوگند به مدعی واگذار می‌شود و با سوگند او، ادعایش ثابت می‌شود. سوگند باید مطابق دستور دادگاه و با لفظ جلاله (والله ـ بالله ـ تالله) یا ذکر نام خداوند به سایر زبان‌ها ادا شود و فرقی بین مسلمان و غیرمسلمان در ادای سوگند به نام خداوند نیست. در صورتی که دادگاه لازم بداند می‌تواند سوگند را تغلیظ کند و اتیان سوگند را همراه اوضاع و احوالی کند که شدت و استحکام و هیبت بیشتری به قسم بدهد. براساس مواد ۱۷۰ به بعد آیین دادرسی مدنی. هرکس که در دعوای حقوقی یا جزایی سوگند متوجه او شده، سوگند دروغ یاد کند به ۶ ماه تا ۲ سال حبس محکوم می‌شود (مادۀ ۶۴۹ قانون مجازات اسلامی). در محاکم انگلیس، معمولاً شهود با گرفتن انجیل در دست راست، سوگند یاد می‌کنند که حقیقت را بیان کنند. در امریکا، شهود ضمن بلندکردن دست راست خود سوگند یاد می‌کنند. یهودیان درحالی‌که سر خود را می‌پوشانند به تورات سوگند یاد می‌کنند. مسلمانان و هندوان نیز به کتاب مقدس خود قسم می‌خورند. گاه اتیان سوگند برای تکمیل تشریفات قانونی و اعتبار یک عمل یا سمت قانونی یا حرفه است، مانند سوگندی که نمایندگان مجلس یا رئیس‌جمهور، یا اعضای شورای پول و اعتبار، یا وکلای دادگستری در ابتدای اشتغال به سمت یا شغل یاد می‌کنند. تخلف از این نوع سوگند، دارای ضمانت اجرای اخلاقی و حرفه‌ای است.