اجتماع (جامعه شناسی)
اجتماع (جامعه‌شناسی)
(community)
طبیعی‌ترین و زنده‌ترین نوع تجمعات انسانی که اعضای آن تعلق خاطری استوار به هم داشته و با هم یگانه شده‌اند. فرق آن با جامعه در این است که جامعه عموماً مفهومی گسترده‌تر است و انواع اجتماع‌ها یا گروه‌های اجتماعی مختلف را دربر می‌گیرد. اجتماع یک تشکل ذاتی است که بدون دخالت‌های نهادمند به‌وجود آمده است و گونه‌ای از زندگی افراد انسانی است که در مجاورت یکدیگر قرار می‌گیرند و دارای منافع، اهداف و تعهدات ارزشی مشترکی هستند. در اجتماع تعاملات میان افراد چهره به چهره و مبتنی بر صمیمیت و همدلی است و منزلت‌های اجتماعی را آداب و رسوم و سنت‌ها تعیین می‌کند. در اجتماع محلی که کمابیش خودبسندگی خود را حفظ کرده است، تقسیم کار سنتی به‌صورت محدود شکل گرفته و نقش‌های اجتماعی، انتسابی است و تعلقات نسبی یا سببی، سن و جنس و تفاوت‌های قومی و نژادی و دینی از عوامل تأثیرگذار در تعیین پایگاه اجتماعی افراد به‌شمار می‌رود. در اجتماع هویت فردی جایگاهی ندارد، آنچه معنی می‌یابد اقتدار جمعی است که افراد ملزم به تبعیت از آن هستند و عملکرد متناقض با مجازات روبه‌رو می‌شود. کنترل اجتماعی در این‌گونه جوامع از نوعِ غیررسمی و شدید (وجدان جمعی) است که بیشتر جنبۀ تنبیهی دارد تا ترمیمی. از آن‌جا که در اجتماع، ساخت غیررسمی حاکم است با میزانی از انعطاف‌پذیری مواجه هستیم، چراکه تغییرات سازمانی بدون طی‌کردن تشریفات اداری صورت می‌گیرد و امکان سازگاری افراد با اوضاع متغیر فراهم می‌شود. مفهوم «اجتماع» در قرن ۲۰ بر تفکر جامعه‌شناختی غالب بوده و الهام‌بخش رشته‌های دانشگاهی و مطالعات اجتماعی گسترده شده است. نیز ← جامعه