ارتکاز متشرعه

اِرْتِکاز مُتَشَرّعه

ارتکاز هم‌ریشه با «مرکز» و در اصطلاح اصول فقه، جایی‌که افزون بر وجود سیره بر فعل یا ترک چیزی، نوع حکم نیز، در شعور و عمق ذهن اهل شرع جاگرفته باشد. این اصطلاح و تعریف آن را اصولیان جدید مطرح کرده‌اند. فرق ارتکاز متشرعه با سیرۀ متشرعه در این ‌است که سیره، دلیل لُبّی است، یعنی به لحاظ تعیین نوع حکم، مجمل است؛ اما ارتکاز متشرعه، نوع حکم را از وجوب یا حرمت معیّن می‌کند. ارتکاز متشرعه، همانند سیرۀ متشرعه، به خودی خود، معتبر نیست بلکه در صورتی اعتبار دارد که از نظر معصوم (ع) حکایت کند. از این‌رو باید احراز شود آنچه که در ارتکاز متشرعه است، در زمان معصومان (ع) نیز بوده و آنان نیز ارتکاز یادشده را ولو به‌عنوان جزئی از متشرعان، تأیید می‌کردند.