ارقام رومی

ارقام رومی (Roman numerals)
دستگاه عددی باستانی اروپا. در آن از نمادهایی متفاوت با ارقام هندی ـ عربی یعنی ارقام معمولیِ ۰، ۱، ۲، ۳، ۴، ۵، ۶، ۷، ۸، ۹، استفاده می‌کنند. هفت نماد اصلی در ارقام رومی عبارت‌اند از I (۱), V (۵), X (۱۰), L (۵۰), C (۱۰۰), D (۵۰۰) و M (۱۰۰۰). رقم صفر در این دستگاه وجود ندارد و بنابراین، ارزش مکانی یا موضعی، که در دستگاه اعداد هندی ـ عربی نقش اساسی دارد، در اینجا مطرح نمی‌شود. I, II, III, IV, V, VI, VII, VIII, IX, X دَه عدد رومی نخست‌اند. وقتی یک نماد رومی بعد از نمادی با مقدار بزرگ‌تر یا مساوی می‌آید، مقادیر نمادها با هم جمع می‌شوند، مثلاً XVI برابر است با ۱۶. وقتی یک نماد بعد از نمادی می‌آید که مقدارش کوچک‌تر است، مقادیر از هم تفریق می‌شوند، مثلاً XL برابر است با ۴۰. خط افقی روی یک نماد نشان‌دهندۀ مضربی از ۱۰۰۰ است، مثلاً X¯=10,000.

جمع و تفریق در دستگاه ارقام رومی نسبتاً آسان، ولی محاسبات حسابی پیچیده‌تر، ازجمله ضرب، در این دستگاه دشوار است.