استصلاح

از ویکیجو | دانشنامه آزاد پارسی

اِستِصلاح

(در لغت به معنای مصلحت‌اندیشی) در اصول فقه، به ابتناء احکام فقهی براساس مصالح مرسله را گویند. اکثر اهل تسنّن بر مبنای مصالح مرسله استنباط می‌کنند و می‌گویند در مواردی که شارع حکمی صادر نکرده است باید به مقتضای مصلحت حکم صادر کرد. غزالی می‌گوید: مصلحت در اصل جلب منفعت یا دفع ضرر و پاسداری از مقاصد و آرمان‌های شرع است. آرمان‌های اسلامی دارای پنج رکن است: دین، جان، عقل، نسل، و مال. هر چیزی که این پنج رکن را حفظ کند مصلحت نامیده می‌شود و هر چیزی که با آن‌ها در تضادّ باشد مفسده است و دفع چنین مفسده‌ای خود مصلحت است. شیعه برپایه استصلاح حکم نمی‌کند و آن را معتبر نمی‌شمرد.